Σύσσωμη η ανθρωπότητα παρακολούθησε, σήμερα Παρασκευή 10 Ιουλίου, την Τουρκία να μετατρέπει με μία επονείδιστη απόφαση την Αγία Σοφία σε τζαμί.

Το τουρκικό συμβούλιο της Επικρατείας κατάργησε το διάταγμα του Κεμάλ Ατατούρκ περί χαρακτηρισμού του εμβληματικού ναού ως μουσείο και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έσπευσε να την επικυρώσει με δικό του διάταγμα.

Μάλιστα στο διάγγελμά του, ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε ότι η πρώτη προσευχή θα γίνει σε δύο εβδομάδες, στις 24 Ιουλίου.

Μετά από τη σημερινή εξέλιξη, άρχισαν να έρχονται οι αντιδράσεις από όλον τον κόσμο. Μετά τον Κυριάκο Μητσοτάκη που χαρακτήρισε θλιβερή την κίνηση της γειτονικής χώρας, μηνύματα καταδίκης της Τουρκίας έρχονται από κάθε γωνιά του πλνήτη.

ΗΠΑ: Απογοήτευση από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ

Την απογοήτευση των ΗΠΑ για την απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης εξέφρασε η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μόργκαν Ορτέιγκους. 

Απαντώντας σε ερώτηση των Ελλήνων ανταποκριτών στην Ουάσιγκτον, η κ. Ορτέιγκους κάλεσε την τουρκική κυβέρνηση να διατηρήσει την προσβασιμότητα σε όλους τους επισκέπτες.  

«Κατανοούμε ότι η τουρκική κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στη διατήρηση της πρόσβασης στην Αγία Σοφία για όλους τους επισκέπτες και ανυπομονούμε να ακούσουμε τα σχέδιά της για να διασφαλίσει ότι θα παραμείνει προσβάσιμη χωρίς εμπόδια σε όλους», τόνισε χαρακτηριστικά.

Μενέντεζ: Καταδικάζω την απόφαση της Τουρκίας

Την απόφαση του Ταγίπ Ερντογάν καταδίκασε ο επικεφαλής της δημοκρατικής μειοψηφίας στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντεζ.

«Καταδικάζω έντονα την απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί. Καλώ τον Ερντογάν να αλλάξει πορεία και να αποκαταστήσει την αξιοθαύμαστη κληρονομιά της Αγίας Σοφίας ως μουσείο που θα επιτρέπει να την επισκεφθούν άνθρωποι όλων των θρησκειών και πολιτισμών», τόνισε ο Αμερικανός γερουσιαστής.

Αργότερα σε κοινή δήλωση με τον γερουσιαστή Τζον Ρις σημειώνουν:

«Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη της Τουρκίας είναι ένας τόπος βαθιάς πνευματικής σημασίας για διαφορετικούς ανθρώπους από όλο τον κόσμο. Για περισσότερα από τρία τέταρτα ενός αιώνα, η τουρκική πολιτική διατήρησε αυτό το σεβαστό κτίριο ως μουσείο, αλλά ο πρόεδρος Ερντογάν υπέγραψε σήμερα ένα διάταγμα που καταργεί αυτό το μουσειακό καθεστώς και το μετατρέπει σε τζαμί.

Καταδικάζουμε έντονα την απόφαση του προέδρου Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί. Σε διαφορετικά σημεία της ιστορίας της, η Αγία Σοφία χρησίμευσε ως τόπος λατρείας για μουσουλμάνους και χριστιανούς, και για δεκαετίες υπήρξε ένα εξαιρετικό και φιλόξενο κέντρο για ανθρώπους όλων των θρησκειών. Η κίνηση του Ερντογάν σήμερα είναι μια μεγάλη προσβολή για τους χριστιανούς σε όλο τον κόσμο που βλέπουν στην Αγία Σοφία ως λαμπερό φως και σεβαστό ιερό χώρο». 

Θέση πήρε και η ηγεσία της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της αμερικανικής γερουσίας.

«Αυτή η μετατροπή του καθεστώτος της είναι άσκοπα διχαστική σε μια εποχή που χρειαζόμαστε περισσότερες, όχι λιγότερες, προσπάθειες για την οικοδόμηση γεφυρών μεταξύ Ισλάμ και Χριστιανισμού. Προτρέπουμε έντονα τον Ερντογάν να ανακαλέσει αυτήν την απόφαση και να διαφυλάξει την αξιοσημείωτη κληρονομιά της Αγίας Σοφίας, διατηρώντας την ως ένα θρησκευτικά ουδέτερο μουσείο για ανθρώπους όλων των θρησκειών και πολιτισμών που μπορούν να επισκεφθούν και να γιορτάσουν την κοινή μας παγκόσμια κληρονομιά»

Αμερικανός βουλευτής: «Η Τουρκία θα πρέπει να έχει συνέπειες»

Ακόμα πιο σκληρός στην τοποθέτησή του ήταν ο Δημοκρατικός βουλευτής και μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της αμερικανικής Βουλής Ντέιβιντ Σισελίνι τόνισε ότι η Τουρκία θα πρέπει να αντιμετωπίσει συνέπειες γι' αυτή την απόφαση.  

«Ο κόσμος πρέπει να εξοργιστεί με την απόφαση του Ερντογάν να πάρει την Αγία Σοφία- μέρος της κοινής μας παγκόσμιας κληρονομιάς - και να τη χρησιμοποιήσει ως πολιτικό εργαλείο που διαιρεί. Θα πρέπει να υπάρξουν συνέπειες για την παραβίαση του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας ως μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Αντιδράσεις στη Γερμανία και από στελέχη τουρκικής καταγωγής

Αρνητικό για την Τουρκία είναι το κλίμα για την απόφασης της Τουρκίας για την Αγία Σοφία και στη Γερμανία.

Ο εντεταλμένος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για θρησκευτικά ζητήματα Μάρκους Γκρίμπελ δηλώνει ότι είναι «πολύ λυπηρό το γεγονός ότι η Αγία Σοφία διατίθεται αποκλειστικά σε μία θρησκεία για την τέλεση προσευχής. Το κτίριο έχει μία ιδιαίτερη ιστορική σημασία, τόσο για τον Χριστιανισμό όσο και για το Ισλάμ».  

Από την πλευρά του, ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας και βουλευτής των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU), Φλόριαν Χαν, τόνισε ότι πρέπει να τερματιστούν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Η χρήση της Αγίας Σοφίας ως τεμένους συμβολίζει την εντεινόμενη αποξένωση ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία του Ερντογάν. Μόνο μία συνέπεια μπορεί να υπάρξει: οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία πρέπει να τερματιστούν. Έχουν καταντήσει φάρσα» τόνισε μέσω twiitter.

Στο ίδιο μήκος κύματος και η αντιπρόεδρος της Κ.Ο. του ακροδεξιού κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία' (AfD) Μπέατριξ φον Στορχ.

«Η Τουρκία είναι ισλαμιστική χώρα και δεν ανήκει στην Ευρώπη. Όχι στην ένταξή της στην ΕΕ» έγραψε η φον Στορχ.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η τοποθέτηση του τουρκικής καταγωγής στελέχους του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος (SPD) στη Βάδη-Βυρτεμβέργη με ειδικότητα στη μεταναστευτική πολιτική, Μπουράκ Ασίζ.

«Ο Ατατούρκ είχε καταλάβει ότι στον ομφαλό της γης, στο σημείο που συναντώνται Ανατολή και Δύση, θα επέλθει ειρήνη μόνο αν οικοδομηθεί ένα λαϊκό κράτος, με ουδετερότητα απέναντι σε όλες τις θρησκείες. Κρίμα που σήμερα κανείς δεν ενδιαφέρεται για ένα λαϊκό κράτος» σημείωσε χαρακτηριστικά.

ΥΠΕΞ Αυστρίας: «Η Τουρκία απομακρύνεται από την Ευρώπη»

Τη λύπη του για την απόφαση για την Αγία Σοφία εξέφρασε και ο Υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας, Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ.

«Λυπούμαστε βαθιά για τη σημερινή απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί και δεν μπορούμε να την κατανοήσουμε! Η κατάργηση του καθεστώτος μουσείου που την καθιστούσε προσβάσιμη σε όλους τους πολιτισμούς και τις θρησκείες είναι ένα ακόμη βήμα μακριά από την Ευρώπη», ανέφερε ο Αυστριακός ΥΠΕΞ. 

Μπορέλ: «Λυπηρή η απόφαση»

Λυπηρή χαρακτήρισε την απόφαση της Τουρκίας και του προέδρου Ερντογάν ο Ύπατος Εκπρόσωπος Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ.

«Η Αγία Σοφία έχει ισχυρή συμβολική, ιστορική και παγκόσμια αξία. Η Τουρκία έχει αναπτύξει μια παράδοση πολιτιστικής διατήρησης καθώς και αναγνωρισμένη παράδοση πνευματικής και πολιτιστικής ανοικτότητας. Η απόφαση του Τουρκικού Συμβουλίου Επικρατείας να ανατρέψει μία από τις αποφάσεις ορόσημο της σύγχρονης Τουρκίας και η απόφαση του Προέδρου Ερντογάν να θέσει το μνημείο υπό τη διεύθυνση της Αρχής Θρησκευτικών Υποθέσεων, είναι λυπηρή» σημείωσε ο κ. Μπορέλ.

Πατριαρχείο Μόσχας: «Χαστούκι» στην παγκόσμια Ορθοδοξία

Ως «χαστούκι» στην παγκόσμια Ορθοδοξία, χαρακτήρισε τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί ο επικεφαλής του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, μητροπολίτης Ιλαρίωνας.

«Επανειλημμένως το τελευταίο διάστημα έγιναν εκκλήσεις προς τις Αρχές της Τουρκίας να μην μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί. Ακούσαμε τη θέση του ελληνικού κράτους, η θέση αυτή αγνοήθηκε, ακούσαμε τη θέση των ορθοδόξων Πατριαρχών, καθώς μετά τον Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών, παρόμοιες δηλώσεις έκαναν ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων, ο Πατριάρχης Ρουμανίας και φυσικά πρόκειται για χαστούκι για ολόκληρη την παγκόσμια Ορθοδοξία», είπε ο Ρώσος μητροπολίτης στο Open και στο ethnos.gr. 

Επίσης θύμισε την προ ημερών παρέμβαση του Πατριάρχη Κυρίλλου: «Για τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι μια πολύ θλιβερή ημέρα, όπως και για ολόκληρη την παγκόσμια Ορθοδοξία».

«Ο Ναός της Αγίας Σοφίας χτίστηκε τον 6ο αιώνα και αφιερώθηκε στον Κύριο Ιησού Χριστό, στην Θεία Αυτού Σοφία. Και για όλους εμάς ήταν πάντοτε και θα παραμείνει πάντοτε Ναός προς τιμήν του Σωτήρος Χριστού. Αυτό, που συνέβη σήμερα είναι θλιβερό γεγονός, είναι χτύπημα, που καταφέρθηκε σε ολόκληρη την παγκόσμια Ορθοδοξία και παρά το γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες δεν ήταν ορθόδοξος Ναός, είχε τουλάχιστον το καθεστώς μουσείου, είχε δηλαδή ένα ουδέτερο καθεστώς» πρόσθεσε ο κ. Ιλαρίωνας.

Επίσης εξέφρασε τους φόβους του για τα εναπομείναντα ψηφιδωτά του ναού που έχουν απομείνει.

«Προκαλεί ανησυχία για παράδειγμα ποια θα είναι η τύχη των ψηφιδωτών του Ναού, γιατί γνωρίζουμε ότι όταν για πρώτη φορά μετατράπηκε σε τζαμί, τα περισσότερα ψηφιδωτά καταστράφηκαν, είτε σκεπάστηκαν με σοβά κι αυτά τα λίγα που σώθηκαν, σώθηκαν ως τώρα κυριολεκτικά εκ θαύματος. Ποια θα είναι λοιπόν η τύχη των ψηφιδωτών; Θα τα καταστρέψουν και πάλι με σφυριά ή θα καλυφθούν με σοβά; Πώς θα γίνονται τώρα οι επισκέψεις στο Ναό, θα είναι ανοιχτός για τους προσκυνητές ή για τους τουρίστες; Είναι πάρα πολλά τώρα τα ερωτήματα» ανέφερε ο Ρώσος ιεράρχης.

Λεντριάν: «Η Γαλλία θλίβεται»

Τη θλίψη της για την απόφαση Ερντογάν για την Αγία Σοφία εξέφρασε η κυβέρνηση της Γαλλίας μέσω του υπουργού Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λεντριάν.  

«Η Γαλλία θλίβεται για την απόφαση του τουρκικού Συμβουλίου της Επικρατείας να τροποποιηθεί το καθεστώς της Αγίας Σοφίας και το διάταγμα του προέδρου Ερντογάν με το οποίο υπήχθη στη δικαιοδοσία της διεύθυνσης θρησκευτικών υποθέσεων. Οι αποφάσεις αυτές θέτουν υπό αμφισβήτηση μια από τις πιο συμβολικές ενέργειες της σύγχρονης και λαϊκής Τουρκίας. 

Η ακεραιότητα αυτού του θρησκευτικού, αρχιτεκτονικού και ιστορικού κοσμήματος, συμβόλου της ανεξιθρησκίας, της ανεκτικότητας και της ποικιλομορφίας, το οποίο έχει περιληφθεί στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, πρέπει να προφυλαχθεί» ανέφερε ο Γάλλος πολιτικός.

Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος: «Το χειρότερο παράδειγμα θρησκευτικού φανατισμού»

Τη δυσφορία του για τις εξελίξεις με την Αγία Σοφία εξέφρασε και o Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος.

«Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί αποτελεί το χειρότερο παράδειγμα θρησκευτικού φανατισμού», δημοσίευσε στο Twitter ο ιεράρχης.