Με αφορμή την επέτειο των 78 χρόνων από την αναχώρηση της πρώτης αμαξοστοιχίας σε σύνολο δεκαεννέα που μετέφεραν σε ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή περίπου 50.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης, ο Δήμαρχος της πόλης, Κωνσταντίνος Ζέρβας, σημείωσε με μήνυμά του:
«Την ημέρα αυτή η Θεσσαλονίκη θυμάται. Είναι μια ημέρα που κανείς μας δεν ξέχασε ποτέ. Από την πλατεία Ελευθερίας έγινε η αρχή του κακού, λίγους μήνες πριν το πρώτο τρένο με Έλληνες Εβραίους αναχωρήσει για το Άουσβιτς. Εδώ, σήμερα, οι Θεσσαλονικείς τιμούμε τη μνήμη όλων των Εβραίων συμπολιτών μας. Και σκέφτομαι –σκεφτόμαστε όλοι- πώς θα ήταν η Θεσσαλονίκη μας, εάν δεν μεσολαβούσε το Ολοκαύτωμα. Πώς θα ήταν σήμερα η πόλη, αν εκείνη η γενιά και οι απόγονοί της ζούσαν εδώ, δημιουργούσαν εδώ, εργάζονταν εδώ, ήταν δίπλα μας...
Ήταν σαν σήμερα, Δευτέρα 15 Μαρτίου 1943, όταν ένα τρένο με 2.400 Θεσσαλονικιούς Εβραίους ξεκινούσε από εδώ με προορισμό τη μακρινή Πολωνία. Ένα τρένο του θανάτου με επιβάτες που δεν γνώριζαν πού οδηγούνταν, που δεν γνώριζαν ότι δεν είχαν επιστροφή. Σήμερα, 78 χρόνια μετά, είναι ηθικό μας χρέος η μνήμη αυτή να μείνει άσβεστη. Οι μαρτυρίες των επιζώντων του Ολοκαυτώματος έχουν πια ως αποτέλεσμα ότι η εξόντωση της Εβραϊκής Κοινότητας της Θεσσαλονίκης δεν μπορεί να μένει στο περιθώριο του νου και της καρδιάς μας. ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ. Δύο μόνο λέξεις με ένα τεράστιο ιστορικό και ηθικό φορτίο. Δεν είναι σύνθημα, είναι στάση ζωής.
Είναι μια ιερή δέσμευση απέναντι στην ανθρωπότητα αλλά και στον διπλανό μας, στον φίλο, στον γείτονά μας: εκεί που μπορεί να υπάρχει ο σπόρος του κακού πως δεν θα επιτρέψουμε να επαναληφθεί τέτοια θηριωδία. Έχοντας ως πρότυπο τους Δικαίους των Εθνών, καταδικάζοντας όσους εκμεταλλεύτηκαν την τραγωδία σε βάρος των αδερφών μας. Το παρελθόν, δυστυχώς, δεν αλλάζει. Μένει ίδιο, απαράλλακτο, οδυνηρό και μας διδάσκει. Η Θεσσαλονίκη, η ‘Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων’, που αποτέλεσε τόπο ακμής αλλά και τόπο δράματος για τον Εβραϊκό Ελληνισμό, βλέπει πλέον στο μέλλον.
Προετοιμάζουμε την ανέγερση του Μουσείου Ολοκαυτώματος. Ένας τόπος μνήμης και μαρτυρίας, ο οποίος θα μετατραπεί σε ένα διεθνές σύμβολο ενάντια στον ρατσισμό, στις διακρίσεις κάθε είδους. Όλοι εμείς οι Θεσσαλονικείς κι εγώ ως Δήμαρχος Θεσσαλονίκης έχουμε προσήλωση στην υλοποίηση αυτού του μοναδικού έργου. Κι εύχομαι του χρόνου, τέτοια μέρα, ο χώρος αυτός να είναι εργοτάξιο και πολύ σύντομα εδώ να θυμόμαστε, αλλά και να βλέπουμε συγχρόνως με αισιοδοξία στο μέλλον».
Τηλεοπτικό αφιέρωμα
Η «Πορεία Μνήμης» με την οποία έχει καθιερωθεί να τιμάται η επέτειος από την αναχώρηση του πρώτου συρμού για το Άουσβιτς δεν ήταν εφικτό να πραγματοποιηθεί φέτος λόγω των μέτρων που βρίσκονται σε ισχύ για τον περιορισμό της διασποράς του κορωνοϊού. Για να τιμήσει τη μνήμη των Εβραίων της Θεσσαλονίκης που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα, ο Δήμος Θεσσαλονίκης μέσω της Δημοτικής Εταιρείας Πληροφόρησης, Θεάματος και Επικοινωνίας (ΔΕΠΘΕ) προετοίμασε ένα τηλεοπτικό αφιέρωμα με τίτλο «15 Μαρτίου 1943: Ποτέ ξανά».