H υπερβολική χρήση της οθόνης μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό ή φαγούρα και αίσθηση ξηρότητας στην επιφάνεια του ματιού. Στην πραγματικότητα αυτά είναι τα ενδεικτικά σημάδια της ξηροφθαλμίας, η οποία επηρεάζει -σύμφωνα με τις αναφορές- από το 5% έως το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού, ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, την εθνικότητα και φυσικά τον τρόπο ζωής που φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο.
Η επιφάνεια του ματιού αποτελείται από τα βλέφαρα, το δακρυϊκό φιλμ (το υγρό επίχρισμα του ματιού), τον κερατοειδή και τον επιπεφυκότα. Η υγεία τους συνδέεται με τη λειτουργία του ματιού και εάν κάποιο από αυτά επηρεαστεί, μπορεί να οδηγήσει σε ερεθισμό στο μάτι.
Το δακρυϊκό φιλμ φροντίζει για την ενυδάτωση του ματιού και οποιαδήποτε ανισορροπία, οδηγεί σε ερεθισμό. Τα βλέφαρα, από την άλλη, είναι αυτά που κρατούν το δακρυϊκό φιλμ ισορροπημένο προστατεύοντας τους οφθαλμούς και λιπαίνοντας την επιφάνειά τους. Το να ανοιγοκλείνουμε λιγότερο συχνά τα βλέφαρά μας -κάτι που κάνουμε όταν κοιτάμε μια οθόνη- αποτρέπει τη σωστή κατανομή των ενυδατικών στοιχείων στην επιφάνεια του ματιού.
Οι οθόνες είναι, επίσης, μια πηγή φωτός, το οποίο αυξάνει τη θερμοκρασία της επιφάνειας του ματιού και κατ’ επέκταση τη μείωση των δακρύων. Ζώντας στην ψηφιακή εποχή, είναι απίστευτα εύκολο να υπερεκτεθούμε στις οθόνες. Τα περισσότερα περιβάλλοντα εργασίας περιλαμβάνουν οθόνες, η ρουτίνα μας συνδέεται με χαλάρωση μπροστά στην τηλεόραση στο τέλος της ημέρας και είναι όλο και πιο συνηθισμένο το scrolling στα τηλέφωνά μας. Αν και η μείωση του χρόνου οθόνης είναι αδύνατη σε ορισμένες εργασίες, μπορούμε να μειώσουμε τον ερεθισμό και τα προβλήματα που προκαλούνται ακολουθώντας ορισμένες συστάσεις.
Επί του παρόντος δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι το μπλε φως προκαλεί βλάβη στα μάτια. Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν ότι η εκτέλεση εργασιών σε κοντινή θέση, όπως η χρήση κινητών συσκευών, αλλά και ο χρόνος οθόνης μπορεί να αυξήσουν την καταπόνηση των ματιών ειδικά αν η χρήση γίνεται σε παρατεταμένες περιόδους.
Τι είναι η ψηφιακή καταπόνηση των ματιών;
Η ψηφιακή καταπόνηση των ματιών συμβαίνει όταν δαπανάται πολύς χρόνος χρησιμοποιώντας την κοντινή όραση, για παράδειγμα, διαβάζοντας στην οθόνη ή παίζοντας παιχνίδια. Δεν προκαλεί μόνιμη βλάβη στα μάτια μας, αλλά μπορεί να είναι άβολη. Ένα από τα κύρια συμπτώματα είναι η προσωρινή θολή όραση και άλλα σημάδια όπως ο πόνος και τα κουρασμένα μάτια, η ξηροφθαλμία και οι πονοκέφαλοι.
Ένας οφθαλμίατρος θα καθορίσει εάν υπάρχει ξηροφθαλμία και ποια περαιτέρω μέτρα πρέπει να ληφθούν, ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα σημάδια που χρήζουν προσοχής. Αυτά περιλαμβάνουν μια αίσθηση ξηρότητας, κνησμού, καψίματος, ερεθισμού ή δακρύρροιας και κόπωση.
Πώς να μειώσουμε τον ερεθισμό και να αποφύγουμε την ξηροφθαλμία
Λαμβάνοντας προφυλάξεις, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι οι οθόνες λειτουργούν υπέρ μας και όχι εναντίον μας.
–Το ύψος της οθόνης: Είναι πάντα καλύτερο να κρατάμε τις οθόνες χαμηλότερα από το ύψος των ματιών. Με αυτόν τον τρόπο τα βλέφαρα δεν χρειάζεται να ανοίγουν τόσο πολύ, που σημαίνει ότι εκτίθεται λιγότερη από την επιφάνεια του ματιού για παρατεταμένες περιόδους.
-Η θέση της οθόνης και ο φωτισμός: Θα πρέπει να αποφεύγουμε να αντανακλάται το φως από τις οθόνες, είτε από λάμπα είτε από παράθυρο πίσω από το σημείο που κάθεσαι. Το υπερβολικό φως μάς αναγκάζει να συγκεντρωνόμαστε περισσότερο και επομένως να αναβοκλείνουμε λιγότερο τα μάτια μας. Αυτό μπορεί να λυθεί χρησιμοποιώντας αντιανακλαστικά φίλτρα και επιστρώσεις.
-Περίοδοι ανάπαυσης: Η ξεκούραση είναι ο καλύτερος φίλος των ματιών μας. Ένας κοινός κανόνας είναι ο 20-20-20. Για κάθε 20 λεπτά εργασίας, κοίταξε κάτι 20 μέτρα μακριά, για 20 δευτερόλεπτα. Αυτό έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα συμπτώματα της ξηρότητας των ματιών.
–Οι περιβαλλοντικές συνθήκες: Η ξηρή ατμόσφαιρα, οι υψηλές θερμοκρασίες, τα ρεύματα αέρα από τα ανοιχτά παράθυρα ή τα κλιματιστικά, ο καπνός του τσιγάρου και τα έντονα αρώματα χώρου μπορούν όλα να είναι επιβλαβή για την υγεία των ματιών.
-Η ενυδάτωση ματιών: Οι οφθαλμικές σταγόνες μπορεί να είναι η καλύτερη επιλογή σε ιδιαίτερα απαιτητικές ημέρες. Αποφύγετε τα αλατούχα διαλύματα, καθώς η σύνθεσή τους δεν είναι ίδια με το δακρυϊκό φιλμ. Η καλύτερη επιλογή είναι τα τεχνητά δάκρυα μιας δόσης, τα οποία δεν περιέχουν συντηρητικά και δεν βλάπτουν το μάτι.
-Περιορίστε τη χρήση της οθόνης πριν τον ύπνο: Το να ξοδεύουμε χρόνο παίζοντας παιχνίδια ή κάνοντας scrolling στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να φαίνεται σαν ένας εξαιρετικός τρόπος για να χαλαρώσουμε πριν κοιμηθούμε, αλλά το μπλε φως από τις ψηφιακές συσκευές επηρεάζει τον φυσικό κύκλο αφύπνισης και ύπνου του σώματος, τον κιρκάδειο ρυθμό. Το μπλε φως διεγείρει τον εγκέφαλο, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολο τον ύπνο. Οι ειδικοί συνιστούν να αποφεύγουμε τη χρήση οθονών μία έως δύο ώρες πριν ξαπλώσουμε. Εξετάστε το ενδεχόμενο τη χρήση «νυχτερινής λειτουργίας» στις συσκευές.
Συνοψίζοντας, δώστε στα μάτια σας ένα διάλειμμα, χρησιμοποιήστε οθόνη με σωστό φωτισμό, αφήστε χώρο ανάμεσα στα μάτια και την οθόνη, αποτρέψτε την ξηροφθαλμία και τέλος περιορίστε τη χρήση της οθόνης πριν τον ύπνο.
