Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αυξήσει τον κίνδυνο πυρηνικής απειλής. Πώς θα έμοιαζε μια έκρηξη πυρηνικής βόμβας για όσους βρίσκονται στο έδαφος και τι θα συνέβαινε μετά; Η απάντηση εξαρτάται από το πόσα όπλα θα χρησιμοποιούνταν. Η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν το 90% των πυρηνικών όπλων στον κόσμο, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων.
Η Ρωσία έχει 1.588 όπλα αναπτυγμένα σε διηπειρωτικούς πυραύλους, οι οποίοι έχουν βεληνεκές τουλάχιστον 5.500 χιλιομέτρων και βάσεις βαρέων βομβαρδιστικών, οι οποίες φιλοξενούν αεροσκάφη ικανά να μεταφέρουν και να ρίξουν πυρηνικό φορτίο, ενώ οι ΗΠΑ έχουν 1.644 όπλα. Ένας πυρηνικός πόλεμος πλήρους κλίμακας θα μπορούσε εύκολα να αφανίσει την ανθρωπότητα – όχι μόνο λόγω των αρχικών θανάτων αλλά και λόγω της παγκόσμιας ψύξης, του λεγόμενου πυρηνικού χειμώνα που θα ακολουθούσε. Όπως αναφέρει το Live Science, ένα πιο πιθανό σενάριο, σύμφωνα με ορισμένους εμπειρογνώμονες εξωτερικής πολιτικής, περιλαμβάνει μια περιορισμένης κλίμακας πυρηνική σύγκρουση με τη χρήση των λεγόμενων τακτικών ατομικών όπλων.
Σύμφωνα με το James Martin Center for Nonproliferation Studies, το 30% έως 40% του αμερικανικού και του ρωσικού οπλοστασίου αποτελείται από αυτές τις μικρότερες βόμβες, οι οποίες έχουν εμβέλεια μικρότερη από 500 χιλιόμετρα από ξηράς και μικρότερη από 600 χιλιόμετρα από θαλάσσης ή αέρος. Αυτά τα όπλα θα εξακολουθούσαν να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις κοντά στη ζώνη έκρηξης, αλλά δεν θα προκαλούσαν μια παγκόσμια πυρηνική αποκάλυψη.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι και μεγέθη πυρηνικών όπλων, αλλά οι σύγχρονες βόμβες ξεκινούν με την ενεργοποίηση μιας αντίδρασης σχάσης. Η σχάση είναι η διάσπαση των πυρήνων βαρέων ατόμων σε ελαφρύτερα άτομα – μια διαδικασία που απελευθερώνει νετρόνια. Αυτά τα νετρόνια, με τη σειρά τους, μπορούν να προσκρούσουν στους πυρήνες κοντινών ατόμων, διασπώντας τους και πυροδοτώντας μια ανεξέλεγκτη αλυσιδωτή αντίδραση.
Η προκύπτουσα έκρηξη σχάσης είναι καταστροφική. Οι βόμβες σχάσης, γνωστές και ως ατομικές βόμβες ή βόμβες Α, κατέστρεψαν τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι της Ιαπωνίας με τη δύναμη 15 έως 20 κιλοτόνων ΤΝΤ. Πολλά σύγχρονα όπλα, όμως, έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν ακόμη χειρότερη ζημιά. Οι θερμοπυρηνικές βόμβες ή βόμβες υδρογόνου χρησιμοποιούν τη δύναμη της αρχικής αντίδρασης σχάσης για τη σύντηξη ατόμων υδρογόνου στο εσωτερικό του όπλου.
Αυτή η αντίδραση σύντηξης πυροδοτεί ακόμα περισσότερα νετρόνια, τα οποία δημιουργούν περισσότερη σχάση, η οποία με τη σειρά της, δημιουργεί περισσότερη σύντηξη, και ούτω καθεξής. Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με την Ένωση Ανήσυχων Επιστημόνων, είναι μια πύρινη σφαίρα με θερμοκρασίες που αντιστοιχούν στη θερμότητα στο κέντρο του ήλιου.
Εάν κάποιος βρεθεί στο σημείο μηδέν μιας τέτοιας έκρηξης θα πεθάνει άμεσα. Για παράδειγμα, ένα πυρηνικό όπλο 10 χιλιοτόνων που ισοδυναμεί με το μέγεθος των βομβών της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, θα σκότωνε άμεσα, περίπου το 50% των ανθρώπων σε ακτίνα 3,2 χιλιομέτρων από την έκρηξη στο έδαφος, σύμφωνα με έκθεση του εργαστηρίου του Preventive Defense Project. Οι θάνατοι αυτοί θα προκαλούνταν από πυρκαγιές, έντονη έκθεση σε ακτινοβολία και άλλους θανατηφόρους τραυματισμούς. Ορισμένοι από αυτούς τους ανθρώπους θα τραυματίζονταν από την πίεση της έκρηξης, ενώ οι περισσότεροι θα εκτίθεντο σε τραυματισμούς από καταρρεύσαντα κτίρια ή από ιπτάμενα θραύσματα, ενώ τα περισσότερα κτίρια σε ακτίνα 0,8 χλμ. από την έκρηξη θα γκρεμιζόταν ή θα υπέστησαν σοβαρές ζημιές.
Επιπλέον, σύμφωνα με τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού, θα υπάρχει ελάχιστη βοήθεια για τους επιζώντες κοντά στην περιοχή της έκρηξης. Οι δρόμοι και οι σιδηροδρομικές γραμμές θα καταστρέφονταν, τα νοσοκομεία θα ισοπεδώνονταν και πολλοί γιατροί, νοσοκόμες και πρώτοι ανταποκριτές θα τραυματίζονταν η θα πέθαιναν. Ως εκ τούτου, θα υπήρχαν λίγες επιλογές για τη μεταφορά προμηθειών ή ανθρώπων για βοήθεια, ιδίως δεδομένων των υψηλών επιπέδων ραδιενέργειας μετά από μια πυρηνική έκρηξη. Επίσης, οι πυρκαγιές που θα προκαλούνταν από την αρχική έκρηξη, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τον δικό τους, αυτοτροφοδοτούμενο άνεμο.
Για να καταδείξουν τους κινδύνους ενός πυρηνικού πολέμου, ερευνητές του Προγράμματος για την Επιστήμη και την Παγκόσμια Ασφάλεια του Πανεπιστημίου του Πρίνστον, δημοσίευσαν το 2020 μια ανάλυση για το τι θα μπορούσε να συμβεί εάν οι Ρώσοι ή οι ηγέτες του ΝΑΤΟ επέλεγαν να χρησιμοποιήσουν πυρηνικά όπλα σε μια σύγκρουση στην Ευρώπη. Μια πυρηνική επίθεση θα μπορούσε να κλιμακωθεί σε θερμοπυρηνική ανταλλαγή.
Σε αυτό το σενάριο, περισσότεροι από 91 εκατομμύρια άνθρωποι θα πέθαιναν τις πρώτες ώρες της σύγκρουσης. Τις ημέρες, τις εβδομάδες και τα χρόνια που θα ακολουθούσαν, εκατομμύρια άλλοι θα πέθαιναν από την έκθεση στη ραδιενέργεια. Επιπλέον, τα υγειονομικά, χρηματοπιστωτικά και οικονομικά συστήματα θα κατέρρεαν σε όλο τον κόσμο.