Η Ρωσία και η Ουκρανία κατέληξαν σε συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στη Μαύρη Θάλασσα σε ξεχωριστές συμφωνίες με τις ΗΠΑ, μετά από τριήμερες ειρηνευτικές συνομιλίες στη Σαουδική Αραβία, σύμφωνα με το BBC.
Η Ουάσινγκτον ανέφερε ότι όλα τα μέρη θα συνεχίσουν να εργάζονται προς την κατεύθυνση μιας «διαρκούς και μόνιμης ειρήνης» αναφερόμενη στη συμφωνία, η οποία θα ανοίξει εκ νέου μια σημαντική εμπορική οδό.
Οι πλευρές δεσμεύτηκαν επίσης να «αναπτύξουν μέτρα» για την εφαρμογή μιας προηγουμένως συμφωνηθείσας απαγόρευσης επιθέσεων στις ενεργειακές υποδομές του άλλου, πρόσθεσε ο Λευκός Οίκος.
Ωστόσο, η Ρωσία ανέφερε ότι η ναυτική κατάπαυση του πυρός θα τεθεί σε ισχύ μόνο μετά την άρση ορισμένων κυρώσεων κατά του εμπορίου τροφίμων και λιπασμάτων της.
Αμερικανοί αξιωματούχοι συναντήθηκαν χωριστά με διαπραγματευτές από τη Μόσχα και το Κίεβο στο Ριάντ με στόχο τη μεσολάβηση για την επίτευξη εκεχειρίας μεταξύ των δύο πλευρών. Οι αντιπροσωπείες της Ρωσίας και της Ουκρανίας δεν έχουν συναντηθεί απευθείας μεταξύ τους.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι η συμφωνία για την παύση των επιθέσεων στη Μαύρη Θάλασσα είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. «Είναι πολύ νωρίς για να πούμε ότι θα λειτουργήσει, αλλά αυτές ήταν οι σωστές συναντήσεις, οι σωστές αποφάσεις, τα σωστά βήματα», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου στο Κίεβο. «Κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει την Ουκρανία ότι δεν κινείται προς μια βιώσιμη ειρήνη μετά από αυτό», πρόσθεσε, αφού ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ τον είχε κατηγορήσει προηγουμένως ότι μπλοκάρει την ειρηνευτική συμφωνία.
Ωστόσο, λίγο μετά την ανακοίνωση της Ουάσινγκτον, το Κρεμλίνο ανέφερε ότι η εκεχειρία στη Μαύρη Θάλασσα δεν θα τεθεί σε ισχύ έως ότου αρθούν οι κυρώσεις σε ρωσικές τράπεζες, παραγωγούς και εξαγωγείς που εμπλέκονται στο διεθνές εμπόριο τροφίμων και λιπασμάτων.
Τα μέτρα που απαιτεί η Ρωσία περιλαμβάνουν την επανασύνδεση των εν λόγω τραπεζών με το σύστημα πληρωμών SwiftPay, την άρση των περιορισμών στην εξυπηρέτηση των πλοίων υπό ρωσική σημαία που εμπλέκονται στο εμπόριο τροφίμων, καθώς και στην προμήθεια γεωργικών μηχανημάτων και άλλων αγαθών που απαιτούνται για την παραγωγή τροφίμων.
Από τη δήλωση του Λευκού Οίκου δεν ήταν σαφές πότε πρόκειται να τεθεί σε ισχύ η συμφωνία.
Όταν ρωτήθηκε σχετικά με την άρση των κυρώσεων, ο Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Σκεφτόμαστε όλες αυτές τις κυρώσεις αυτή τη στιγμή. Τις εξετάζουμε».
Η ανακοίνωση της Ουάσινγκτον σχετικά με τις συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας αναφέρει ότι οι ΗΠΑ «θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση της πρόσβασης της Ρωσίας στην παγκόσμια αγορά για τις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων και λιπασμάτων».
Μιλώντας στο Κίεβο, ο Ζελένσκι το χαρακτήρισε αυτό ως «αποδυνάμωση των θέσεων». Είπε επίσης ότι η Ουκρανία θα πιέσει για περαιτέρω κυρώσεις κατά της Ρωσίας και για περισσότερη στρατιωτική υποστήριξη από τις ΗΠΑ εάν η Μόσχα αθετήσει τις δεσμεύσεις της.
Αργότερα, στη βραδινή του ομιλία προς τους Ουκρανούς, ο Ζελένσκι κατηγόρησε το Κρεμλίνο ότι λέει ψέματα όταν λέει ότι η κατάπαυση του πυρός στη Μαύρη Θάλασσα εξαρτάται από την άρση των κυρώσεων.
Ο υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας Ράστεμ Ουμέροφ δήλωσε ότι «τρίτες χώρες» θα μπορούσαν να επιβλέπουν τμήματα της συμφωνίας. Προειδοποίησε όμως ότι η μετακίνηση ρωσικών πολεμικών πλοίων πέρα από το «ανατολικό τμήμα της Μαύρης Θάλασσας» θα αντιμετωπιστεί ως παραβίαση της συμφωνίας και ως «απειλή για την εθνική ασφάλεια της Ουκρανίας». «Σε αυτή την περίπτωση η Ουκρανία θα έχει το πλήρες δικαίωμα να ασκήσει το δικαίωμα της αυτοάμυνας», πρόσθεσε.
Μια προηγούμενη συμφωνία που επέτρεπε την ασφαλή διέλευση εμπορικών πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα υπεγράφη το 2022, μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους.
Τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία είναι σημαντικοί εξαγωγείς σιτηρών και οι τιμές αυξήθηκαν κατακόρυφα μετά την έναρξη του πολέμου.
Η «συμφωνία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας» τέθηκε σε εφαρμογή για να επιτρέψει στα φορτηγά πλοία που ταξιδεύουν από και προς την Ουκρανία να ταξιδεύουν με ασφάλεια χωρίς να δέχονται επιθέσεις από τη Ρωσία.
Η συμφωνία διευκόλυνε τη διακίνηση σιτηρών, ηλιέλαιου και άλλων προϊόντων που απαιτούνται για την παραγωγή τροφίμων, όπως τα λιπάσματα, μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
Αρχικά ίσχυε για περίοδο 120 ημερών, αλλά, μετά από πολλαπλές παρατάσεις, η Ρωσία αποσύρθηκε τον Ιούλιο του 2023, ισχυριζόμενη ότι βασικά μέρη της συμφωνίας δεν είχαν εφαρμοστεί.
Μετά τις συνομιλίες αυτής της εβδομάδας, οι δύο χώρες συμφώνησαν επίσης να «αναπτύξουν μέτρα» για την εφαρμογή της απαγόρευσης επιθέσεων σε ενεργειακές υποδομές.
Τα ρωσικά χτυπήματα στις ενεργειακές υποδομές της Ουκρανίας προκάλεσαν εκτεταμένες διακοπές ρεύματος καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου, αφήνοντας χιλιάδες ανθρώπους χωρίς θέρμανση τον χειμώνα. Οι επιθέσεις στους πυρηνικούς σταθμούς της Ουκρανίας οδήγησαν τον ΟΗΕ να απευθύνει έκκληση για αυτοσυγκράτηση.
Η απαγόρευση επιθέσεων στις ενεργειακές υποδομές συμφωνήθηκε αρχικά σε μια τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του Τραμπ και του Ρώσου ομολόγου του Βλαντίμιρ Πούτιν την περασμένη εβδομάδα, αλλά μέσα σε λίγες ώρες από την ανακοίνωσή της, τόσο η Μόσχα όσο και το Κίεβο κατηγόρησαν η μία την άλλη για παραβίασή της.
Νωρίτερα την Τρίτη, η Μόσχα υποστήριξε ότι η Ουκρανία συνέχισε να στοχεύει τις μη στρατιωτικές ενεργειακές υποδομές της Ρωσίας, ενώ οι ειρηνευτικές συνομιλίες στο Ριάντ ήταν σε εξέλιξη. Η υποτιθέμενη επίθεση έδειξε ότι ο Ζελένσκι ήταν «ανίκανος να τηρήσει τις συμφωνίες», ανέφερε χαρακτηριστικά το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας.
Είχε προηγηθεί πυραυλική επίθεση της Ρωσίας με στόχο τη βορειοανατολική Ουκρανία τη Δευτέρα, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν περισσότεροι από 100 άνθρωποι στην πόλη Σούμι.
Το πρωί της Τρίτης, η Ουκρανία ανέφερε ότι η Ρωσία εκτόξευσε περίπου 139 drones και έναν βαλλιστικό πύραυλο κατά τη διάρκεια της νύχτας. Έως και 30 Ρώσοι στρατιώτες σκοτώθηκαν σε αεροπορική επιδρομή σε στρατιωτικές υποδομές στο Κουρσκ, πρόσθεσε το Κίεβο.
