Ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου υπόσχεται ότι «έως το τέλος Μαρτίου θα έχουν εμβολιαστεί άπαντες οι Ισραηλινοί πολίτες άνω των 16 ετών» και σίγουρα θα υπάρχει επάρκεια εμβολίων για όλους. Εάν όντως αυτό συμβεί, το Ισραήλ θα έχει καταγάγει έναν πρωτοφανή θρίαμβο, κάτι πολύ περισσότερο από ένα success story.
Κατά τον Νετανιάχου, «το Ισραήλ θα είναι η πρώτη χώρα που θα έχει ξεπεράσει εντελώς τον κορωνοϊό. Εχουμε κάνει συμφωνία με την Pfizer, η οποία προβλέπει αύξηση του αριθμού των εμβολίων και επιτάχυνση της παράδοσής τους σε εμάς. Κατ’ αυτό τον τρόπο, το Ισραήλ θα γίνει μια χώρα-πρότυπο για την απαλλαγή από την COVID-19. Ετσι θα ανοίξουμε την οικονομία μας, θα γυρίσουμε πίσω στη δουλειά και τη συναγωγή. Ετσι θα γυρίσουμε πίσω στη ζωή που αγαπάμε και που έχουμε στερηθεί».
Οσο αισιόδοξο κι αν προδιαγράφει ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου το άμεσο μέλλον του Ισραήλ, το success story δεν είναι ούτε εξασφαλισμένο ούτε αυτονόητο. Η τρέχουσα θεαματική επιτυχία αμφισβητείται παντοιοτρόπως, με μεγάλη ποικιλία ενστάσεων. Πολλοί εστίαζαν στις ακραίες μεθόδους διαχείρισης των εμβολίων. Πρώτοι οι Ισραηλινοί είχαν αρχίσει να αποσπούν 6 αντί για 5 δόσεις από κάθε σκεύασμα της Pfizer, κάτι που εντέλει αποδείχθηκε σωστό.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Υγείας πλέον συμπλέει με το Ισραήλ και συστήνει την αύξηση της δοσολογίας ανά φιαλίδιο. Αλλοι, όπως η Διεθνής Αμνηστία, επισημαίνουν την ανθρωπιστική διάσταση και τον κυνικό εθνικισμό, εφόσον οι Ισραηλινοί φέρονται να αγνοούν παντελώς μεγάλο αριθμό Παλαιστινίων στους οποίους θα έπρεπε να χορηγούν το εμβόλιο, κάτι που αποφεύγουν να πράξουν.
Στο όλο ζήτημα προστίθενται επιπλέον πολιτικές σκοπιμότητες, καθώς το Ισραήλ τελεί σε κυβερνητική αστάθεια οδεύοντας και πάλι προς εθνικές εκλογές, για τέταρτη φορά την τελευταία διετία. Και βεβαίως, υπάρχουν πάντα οι πιο επιρρεπείς στη γοητεία των θεωριών συνωμοσίας, οι οποίοι διακρίνουν τα πλοκάμια της παντοδύναμης μυστικής υπηρεσίας Μοσάντ πίσω από την εκπληκτική αποτελεσματικότητα της ισραηλινής κρατικής μηχανής. Ωστόσο, πέραν όλων αυτών των παραγόντων, με υπαρκτή ή φανταστική συμβολή στην υπόθεση της COVID-19, η νίκη του Ισραήλ στη μάχη με την επιδημία δεν έχει οριστικοποιηθεί. Αντιθέτως, ο αριθμός των κρουσμάτων παραμένει εξαιρετικά υψηλός, ενώ ένα τρίτο καθολικό lockdown έχει επιβληθεί απ’ άκρου εις άκρον της χώρας.
Ο κορωνοϊός -και δη στην εκδοχή της «βρετανικής» μετάλλαξής του- εξακολουθεί να καλπάζει, με άνω των 7.000 κρουσμάτων ανά ημέρα στη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας. Οι ανακοινώσεις για τα καινούρια κρούσματα εναλλάσσονται με τις ειδήσεις περί άφιξης στο Τελ Αβίβ του επόμενου, τεράστιου φορτίου εμβολίων με 5-6 εκατομμύρια δόσεις έτοιμες να χορηγηθούν άμεσα στους Ισραηλινούς.
Εκλογικό εμβόλιο
Ο Νετανιάχου έχει βαφτίσει την επιχείρηση μαζικών και ταχύτατων εμβολιασμών στη χώρα του «Επιστροφή στη ζωή». Ο ίδιος ήταν ο πρώτος που έκανε το εμβόλιο της Pfizer - BioNTech και δηλώνει απολύτως πεπεισμένος ότι «θα μοιραστούμε με την Pfizer και ολόκληρη την ανθρωπότητα όλα τα στατιστικά στοιχεία που συλλέγουμε ώστε να σχεδιαστούν οι στρατηγικές εκείνες που θα νικήσουν τον ιό. Είμαστε σε θέση να το κάνουμε αυτό επειδή το σύστημα υγείας στο Ισραήλ είναι από τα πλέον προηγμένα παγκοσμίως»
. Ο «Μπίμπι» Νετανιάχου έχει μιλήσει απευθείας με τον Αλβέρτο Μπουρλά, τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer, περίπου είκοσι φορές το τελευταίο διάστημα, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι από την επιτυχία της εμβολιαστικής εκστρατείας εξαρτάται το πολιτικό του μέλλον. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης των εμβολιασμών σχεδόν συμπίπτει με τη διεξαγωγή των εκλογών, στις 23 Μαρτίου του 2021. Αν ο Νετανιάχου καρπωθεί τη σωτηρία του έθνους, μπορεί κάλλιστα να ελπίζει ότι οι εκλογείς θα ξεχάσουν τα παράπονα για τη διακυβέρνησή του και θα τον ανταμείψουν ξανά, αυτή τη φορά με μια ενδεχομένως υγιή πλειοψηφία. Ομολογουμένως, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός έχει κάθε λόγο να ελπίζει ότι η θητεία του θα ανανεωθεί. Εως τώρα έχει κινηθεί υποδειγματικά: δεν δίστασε να υπογράψει συμφωνίες πριν από την επίσημη έγκριση των εμβολίων και όχι μόνο με την Pfizer. Το Ισραήλ παραλαμβάνει οσονούπω αντι-COVID σκευάσματα από τη Moderna και την AstraZeneca, βάσει συμβάσεων που είχαν υπογραφεί από τον Ιούνιο, προτού δηλαδή οι ουσίες περάσουν στην τελική φάση των δοκιμών.
Παρά τις διακηρύξεις Νετανιάχου περί διαφάνειας, οι ακριβείς λεπτομέρειες των συμβολαίων με τις φαρμακευτικές μένουν μυστικές και απόρρητες. Εύκολα όμως μπορεί κάποιος να υποθέσει ότι η ταχύτητα με την οποία κινήθηκαν οι Ισραηλινοί, σε συνάρτηση με τον όγκο των παραγγελιών τους, θα πρέπει να έχουν εξασφαλίσει ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, από οικονομικής άποψης αν μη τι άλλο. Αλλωστε, οι 8 εκατομμύρια δόσεις από την Pfizer παραγγέλθηκαν από το Ισραήλ τη δεύτερη εβδομάδα του Νοεμβρίου και αντίστοιχα οι 10 εκατομμύρια της AstraZeneca ακόμη πιο πριν.
Το ισραηλινό κράτος λειτουργεί υπό συνθήκες έκτακτης ανάγκης. Κέντρα εμβολιασμού εγκαθίστανται παντού, ακόμη και σε ποδοσφαιρικά στάδια. Οι ενέσεις δεν σταματούν καθ’ όλο το 24ωρο και χωρίς αργία. Οι ένοπλες δυνάμεις έχουν επιστρατευτεί για να συμβάλουν με κάθε δυνατό μέσο στην εφαρμογή του σχεδίου «Επιστροφή στη ζωή».
Οσο για τις υπόνοιες ότι η πανεθνικής κλίμακας επιχείρηση εμβολιασμού θα έχει ως άμεση παρενέργεια την εξάντληση των αποθεμάτων για τη δεύτερη δόση, οι επικεφαλής των υγειονομικών υπηρεσιών διαβεβαιώνουν ότι η χορήγηση του φαρμάκου γίνεται με πιστή τήρηση των οδηγιών και οπωσδήποτε με τη μεσολάβηση δύο-τριών εβδομάδων ανάμεσα στην 1η και τη 2η δόση. Η επιχείρηση εξελίσσεται κανονικά και η έλλειψη εμβολίων αποκλείεται - πάντα κατά τις επίσημες πηγές. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει ανησυχία ότι η ταχύτητα και η μαζικότητα των εμβολιασμών, στο πλαίσιο της μέγιστης δυνατής διάχυσης του εμβολίου στη φάση της πρώτης δόσης, προκαλούν, αναπόφευκτα, επικίνδυνη μείωση των αποθεμάτων. Η διάψευση αυτού του σεναρίου συνδέεται με τις προσπάθειες άμεσου ανεφοδιασμού του Ισραήλ από την Pfizer, την AstraZeneca και τη Moderna.
Πάντως, οι αρμόδιες αρχές ισχυρίζονται ότι έχουν φροντίσει να κατανείμουν τα εμβόλια ορθολογικά, καλύπτοντας ακόμη και απομακρυσμένες περιοχές της χώρας. Οταν εξασφαλίζονται επιπλέον δόσεις, δηλαδή μία παραπάνω από τις πέντε που, κατά την Pfizer, είναι η ενδεδειγμένη ποσότητα ανά φιαλίδιο, διοχετεύονται στους νεότερους. Χάρη σε αυτό το «μπόνους», το οποίο ειδάλλως θα κατέληγε στα απορρίμματα, εφόσον δεν αντιστοιχεί εκ των προτέρων σε συγκεκριμένο λήπτη, μέχρι στιγμής έχουν εμβολιαστεί περισσότεροι από 100.000 Ισραηλινοί της ηλικιακής κατηγορίας 20-40 ετών. Επίσης, όσοι έχουν θωρακιστεί απέναντι στη νόσο, αμέσως μόλις δεχτούν τη δεύτερη δόση του εμβολίου, προβλέπεται να αποκτούν ένα ψηφιακό «πράσινο πάσο», ώστε να παρακάμπτουν ελεύθερα τους περιορισμούς του lockdown.
Ο ρόλος της Μοσάντ
Σε ό,τι αφορά την εμπλοκή των μυστικών υπηρεσιών, φαίνεται ότι, παραδόξως, οι συνωμοσιολόγοι δικαιώνονται, εν μέρει τουλάχιστον. Διότι η Μοσάντ έχει όντως αναμειχθεί στους εμβολιασμούς - αν και όχι ακριβώς με σκοτεινές μεθόδους ή επιδιώξεις. Σχεδόν ευθύς εξαρχής, το Ισραήλ αντιμετώπισε την πανδημία ως εθνική απειλή, έναν άοπλο πόλεμο, ο οποίος μαίνεται, έστω κι αν δεν διεξάγεται με συμβατικά στρατιωτικά μέσα. Υπό αυτό το πρίσμα, η υγειονομική κρίση θεωρήθηκε ζήτημα εθνικής ασφάλειας και η κεντρική αντιμετώπισή της σχεδιάστηκε βάσει ήδη υπαρχόντων πρωτοκόλλων για περιπτώσεις μείζονος και έκτακτης ανάγκης.
Συντονίστηκαν αυτομάτως θεσμικά όργανα όπως το υπουργείο Αμυνας, το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας (MALAL), οι ισραηλινές Ενοπλες Δυνάμεις αλλά και οι υπηρεσίες κατασκοπείας - αντικατασκοπείας, δηλαδή η Μοσάντ, η Αμαν (στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών) και η Σιν-Μπετ (εσωτερική ασφάλεια). Η κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ όλων αυτών των οργανισμών συντελέστηκε ακριβώς όπως σε έναν πόλεμο, με την ελάχιστη καθυστέρηση και με μηδενικές εσωτερικές τριβές. Ως ανώτατο στρατηγικό όργανο δεν επελέγη κάποιος υγειονομικός φορέας, αλλά η Μοσάντ.
Ηδη από τον περσινό Μάρτιο συγκροτήθηκε το Εθνικό Κέντρο Διοίκησης του Αγώνα κατά του Κορωνοϊού, με επικεφαλής τον διευθυντή της Μοσάντ. Με την εμπειρία των Ισραηλινών πρακτόρων να δρουν στο παρασκήνιο, αθόρυβα αλλά δυναμικά και με μόνο γνώμονα την αποτελεσματικότητα, αξιοποιώντας το παγκόσμιο δίκτυο συνεργατών της, η Μοσάντ οργάνωσε την ισραηλινή άμυνα απέναντι στην πανδημία. «Ενας αόρατος εχθρός», όπως χαρακτήρισε ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου τον κορωνοϊό, μάλλον χρειαζόταν έναν παρομοίως αόρατο μηχανισμό αναχαίτισης.
Protothema.gr
