Η Ελλάδα τέταρτη σε καταστροφικές πλημμύρες στην Αν. Μεσόγειο

Τα τελευταία χρόνια, δεδομένων των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής και των καταστροφικών πλημμυρών τόσο στο εξωτερικό (π.χ. Γερμανία Ιούλιος 2021 - 220 νεκροί) όσο και στη χώρα μας (πλημμύρα Μάνδρας Νοέμβριος 2017 - 25 νεκροί), οι επιστήμονες αναρωτιούνται πόσο πιθανό είναι να συμβεί ξανά στο μέλλον ένα ακραίο πλημμυρικό γεγονός.

Η εκτίμηση που προκύπτει από μια νέα ελληνική μελέτη είναι ότι, με βάση τη διαχρονική τάση, όσο περνάνε τα χρόνια, τέτοια περιστατικά πιθανώς θα είναι συχνότερα στην Ελλάδα και στην ευρύτερη περιοχή. Κατά τα τελευταία 140 χρόνια η Ελλάδα είναι τέταρτη σε σοβαρές και φονικές πλημμύρες στην Ανατολική Μεσόγειο με 12 συμβάντα, πίσω από την Ιταλία (51), την Τουρκία (35) και την Αίγυπτο (14). Γενικότερα στα Βαλκάνια συμβαίνουν σπανιότερα σοβαρές πλημμύρες σε σχέση με την Ιταλία και την Τουρκία.

Η έρευνα, που αφορά τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, μεταξύ των οποίων και την Ελλάδα, δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Water από τους Δρα Μιχάλη Διακάκη (συνεργάτη ερευνητή στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ), Δρα Κατερίνα Παπαγιαννάκη (Ειδική Λειτουργική Επιστήμονα στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών) και Μελέτη Φούσκαρη (μεταπτυχιακό φοιτητή στο ΕΚΠΑ-Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος).

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι παρά τις προόδους στην τεχνολογία και στη διαχείριση του κινδύνου, καταστροφικές πλημμύρες με πολλά ανθρώπινα θύματα συμβαίνουν με ανησυχητικό ρυθμό διεθνώς, ενώ η Νότια Ευρώπη και η Ανατολική Μεσόγειος δεν αποτελούν εξαίρεση.

Οι ερευνητές μελέτησαν τις καταστροφικές πλημμύρες των τελευταίων 140 ετών, εντοπίζοντας στο διάστημα 14 δεκαετιών (1882-2021) συνολικά 132 γεγονότα που προκάλεσαν από 10 έως και 598 θανάτους σε 13 χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο (Ελλάδα, Ιταλία, Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Κροατία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Τουρκία, Λίβανο, Ισραήλ, Αίγυπτο, Λιβύη).

Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι οι πλημμύρες με πολλά θύματα δεν είναι ασυνήθιστες στην περιοχή και εμφανίζονται με την παρακάτω συχνότητα:

- Μία φορά ανά ενάμισι έτος συμβάντα με πάνω από 10 θανάτους,

- Μία φορά ανά σχεδόν τρία έτη συμβάντα με πάνω από 22 θανάτους,

- Μία φορά ανά εννέα έτη πλημμύρες με περισσότερους από 82 θανάτους.

Στη χώρα μας και στα Βαλκάνια, πλημμύρες με περισσότερους από 10 θανάτους εμφανίζονται μία φορά στα 6,5 χρόνια (5% πιθανότητα ανά ένα τυχαίο έτος), ενώ πλημμύρες με περισσότερους από 22 θανάτους εμφανίζονται με συχνότητα μία φορά στα 12 χρόνια. Η πλειονότητα των πλημμυρών στην Ελλάδα και στις γειτονικές χώρες συμβαίνει μεταξύ Οκτωβρίου-Νοεμβρίου (αλλά και το καλοκαίρι), ενώ στις νοτιότερες χώρες κυρίως μεταξύ Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου

Επιπρόσθετα η μελέτη διαπίστωσε μια σημαντική διαχρονική αύξηση στα ακραία πλημμυρικά φαινόμενα με πολλά θύματα. Ειδικότερα, τα ακραία γεγονότα πλημμυρών με πάνω από 10 θύματα που έχουν καταγραφεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου κατά την περίοδο 1987-2021, είναι σχεδόν διπλάσια από την περίοδο 1952-1986 και σχεδόν τριπλάσια από την περίοδο 1917-1951.

«Τα αποτελέσματα της έρευνας», σύμφωνα με τους ερευνητές, «δείχνουν ότι η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου παρουσιάζει μια σημαντική έξαρση ακραίων πλημμυρών με πολυάριθμα θύματα και εκτεταμένες επιπτώσεις στις υποδομές, στις περιουσίες και στην κοινωνικο-οικονομική δραστηριότητα».

Όπως τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δρ. Διακάκης, «τα ευρήματα αναδεικνύουν τη σημασία του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού από την πολιτεία για την πρόληψη και την μείωση των αρνητικών επιπτώσεων των έντονων φαινομένων, καθώς και της έγκαιρης και συστηματικής ενημέρωσης των πολιτών για τους καιρικούς κινδύνους και τα μέτρα αυτοπροστασίας».