Κριτική για τον κυβερνητικό ανασχηματισμό και τις επιλογές του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ασκεί ο πρώην Πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, αφήνοντας σαφείς αιχμές, ενώ αφήνει αιχμές και για την μη αντίδραση Ελλάδας και Κύπρου, στην προκλητική φιέστα Ερντογάν στην Αμμόχωστο.
Σε συνέντευξή του στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» μιλάει για τη διεύρυνση του κόμματος, τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης, την Ανγκελα Μέρκελ, την ιδανική απάντηση της Ευρώπης στη συμμαχία AUKUS και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Για τον πρώην Πρωθυπουργό, η απερχόμενη καγκελάριος «δεν ήταν οραματίστρια, αλλά μια διαχειρίστρια», που οδήγησε σε μια Ευρώπη μειωμένης συνοχής. Στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη τάσσεται υπέρ της δημιουργίας Ευρωστρατού ως απάντηση και στη συμφωνία AUKUS, ενώ μεταφέρει την ανησυχία του για το αυξημένο ελληνικός χρέος και τις επιπτώσεις που μπορεί να υπάρξουν από μια στροφή των κεντρικών τραπεζών. Στον απόηχο, εξάλλου, των αλλαγών στο κυβερνητικό σχήμα και του πολιτικού σήματος που εξέπεμψε ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τη ΔΕΘ, ο πρώην πρωθυπουργός σχολιάζει ότι ο ανασχηματισμός «δεν πρέπει να στέλνει αντιφατικά μηνύματα», ενώ διαμηνύει με τον τρόπο του ότι «η ΝΔ δεν είναι Ποτάμι»!
-Πώς είδατε τον τελευταίο ανασχηματισμό;
Είναι αδιαμφισβήτητο δικαίωμα του Πρωθυπουργού να επιλέγει τους υπουργούς του. Ομως απαιτείται πάντοτε ιδιαίτερη προσοχή. Διότι σε κάθε ανασχηματισμό εκπέμπεται κι ένα «μήνυμα», υπάρχει «συμβολισμός». Και ο συμβολισμός αυτός δεν πρέπει να στέλνει αντιφατικά μηνύματα. Οτι δηλαδή η παράταξή μας υιοθετεί σήμερα απόψεις που η ίδια έχει πολεμήσει, όπως οι Πρέσπες και το σχέδιο Ανάν. Ή ότι επιβραβεύει πρόσωπα που έχουν αντίθετη πολιτική άποψη…
Η ΝΔ εν τέλει στρίβει στο πολιτικό Κέντρο; Το λέω διότι ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ δήλωσε πως η ΝΔ εκφράζει τον πολιτικό χώρο από τη Δεξιά ως και την Κεντροαριστερά.
Στις εκλογές του 2019 το εκλογικό σώμα έδωσε «αυτοδυναμία» στη ΝΔ, εκφράζοντας την αντίθεσή του, μεταξύ άλλων, στην πολιτική ΣΥΡΙΖΑ στο Μεταναστευτικό, την εγκληματικότητα και τις Πρέσπες. Ταυτόχρονα έδωσε καθαρή εντολή στη ΝΔ για εκκαθάριση των σκευωριών του ΣΥΡΙΖΑ και για να αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα, η ανάπτυξη και η μεσαία τάξη. Όποιος θέλει να υπηρετήσει αυτές τις θέσεις, για τις οποίες έλαβε αυτοδυναμία η ΝΔ, είναι ευπρόσδεκτος. Αυτό σημαίνει «διεύρυνση»… Αλλά όταν «επιλέγονται» άτομα με αντίθετες θέσεις, αυτό δεν λέγεται «διεύρυνση» – αυτό λέγεται «μετατόπιση»!
Ξέρετε, με το να μετακινηθούμε σε θέσεις «Ποταμιού» δεν κατακτάμε το «πολιτικό Κέντρο»… Είναι άλλο πράγμα να «απευθύνεσαι» σε πολίτες όλων των παρατάξεων κι είναι εντελώς άλλο να «εκφράζεις» άλλες παρατάξεις.
Σε μια πλουραλιστική δημοκρατία οφείλουν να εκφράζονται όλες οι παρατάξεις αυτόνομα. Το σημαντικότερο όμως είναι το εξής ερώτημα: με τη σύγχρονη Δεξιά-Κεντροδεξιά τι θα γίνει; Ή στο όνομα της «διεύρυνσης» θα θεωρείται ότι «μπήκε στη γωνία» η μεγαλύτερη πολιτική παράταξη της χώρας; Ακούστε: Κατανοώ την άποψη περί «διεύρυνσης». Αλλά προϋπόθεση μιας διεύρυνσης είναι να έχεις μαζί σου τη βάση σου. Αλλιώς, κινδυνεύεις να απομακρύνεις περισσότερους απ’ όσους προσελκύεις.
-Η κοινή σας είσοδος με τον Κώστα Καραμανλή στο Βελλίδειο σχολιάστηκε ως «μήνυμα». Είναι έτσι;
Κοιτάξτε, εδώ έφτασε κάποιος άνθρωπος που κατέχει σημαντική θέση να μας πει ότι η ποίηση του Ελύτη… χτυπάει την Εκκλησία! Περνάμε λοιπόν, μια περίοδο αμφισβήτησης απ’ όλους και για όλα… Σε αυτό που με ρωτήσατε, λοιπόν: Πρόβλημα θα είχε μια παράταξη εάν οι πρώην πρωθυπουργοί της είχαν διαγράψει ο ένας τον άλλο ή δεν μιλιόντουσαν. Οπως συνέβη στον χώρο του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ. Οταν οι δύο πρώην πρωθυπουργοί της ΝΔ έχουν καλές προσωπικές σχέσεις και εμφανίζονται μαζί δημόσια, αυτό μόνο μήνυμα ενότητας είναι.
-Πρόσφατα, κύριε πρόεδρε, η Ανγκελα Μέρκελ ανέφερε ότι οι δυσκολότερες στιγμές της στην Καγκελαρία ήταν στην περίοδο που «ζήτησε τόσο πολλά από τους πολίτες στην Ελλάδα». Το θεωρείτε ως δικαίωση για το «μπρα ντε φερ» που υπήρξε με το Βερολίνο στην περίοδο της διακυβέρνησής σας;
«Δικαίωση» για μένα δεν είναι αυτά που λέει ξαφνικά η κυρία Μέρκελ σήμερα. Δικαίωση ήταν το γεγονός ότι ήδη από τον Νοέμβριο του 2014 το Eurogroup ομόφωνα αποφάσιζε ότι η Ελλάδα μπορούσε να βγει οριστικά από τα Μνημόνια. Τότε! Κι όμως, τράβηξαν το χαλί κάτω από τα πόδια μας! Με συνέπεια τρίτο Μνημόνιο. Για να μας πουν μετά ότι η χώρα πήγε πίσω 10 χρόνια! Κάποιοι λοιπόν εκτός Ελλάδος είδαν τότε την άνοδο του Τσίπρα σαν μιαν «ευκαιρία» να ξαναφέρουν το Grexit στο τραπέζι: Για να επιβάλλουν την «πειθαρχία» στα υπόλοιπα κράτη – μέλη… Η τιμωρία της «δύστροπης» Ελλάδας θα ήταν το «μαστίγιο», για κάθε «απείθαρχο» στην Ευρώπη.
Γι’ αυτό και χρειάστηκαν την κυβέρνηση Τσίπρα… Ποιος δεν θυμάται ότι η κυρία Μέρκελ εκμεταλλεύτηκε τα ολέθρια σφάλματα των Τσίπρα – Βαρουφάκη για να αποσπάσει από την Ελλάδα αδιανόητες υποχωρήσεις, τις οποίες εγώ ξεκάθαρα είχα αρνηθεί. Ποιος ξεχνάει το Υπερταμείο, δηλαδή την εκχώρηση ολόκληρης της Εθνικής Περιουσίας για 99 χρόνια! Ή την εκχώρηση της μακεδονικής ταυτότητας στα Σκόπια… Η κυρία Μέρκελ «στενοχωριέται» σήμερα για όσα ζητούσε τότε από τους Ελληνες. Αλλά όταν, κατά δήλωσή όλων τους, «τα καταφέρναμε», τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια μας! Δεν θυμάμαι να στήριξε την Ελλάδα…
-Θα λείψει η Μέρκελ από την Ευρώπη;
Διαχειρίστηκε την ισχύ που της κληροδότησαν οι προκάτοχοί της στην καγκελαρία – οι αληθινοί ηγέτες που προηγήθηκαν: Ο Κολ που είχε το όραμα της Ενωμένης Γερμανίας – και κατάφερε να το κάνει πραγματικότητα. Και ο Σρέντερ που είχε το όραμα να μεταρρυθμίσει την ενωμένη πλέον Γερμανία και να την κάνει ανταγωνιστική διεθνώς – και το πέτυχε. Η κυρία Μέρκελ οραματίστρια δεν ήταν. Διαχειρίστρια ήταν… Και σήμερα βλέπουμε μια Ευρώπη μειωμένης πολιτικής συνοχής, που παρακολουθεί και δεν ηγείται.
-Βλέπετε επομένως και τη νέα συμμαχία AUKUS να οδηγεί κι αυτή σε νέες πολιτικές θολούρες και συσχετισμούς; Και τι συνεπάγεται για Ευρώπη, αλλά και Ελλάδα;
Το ότι «αιφνιδιάστηκαν» στις Βρυξέλλες δείχνει ακριβώς τα ελλείμματα μιας γραφειοκρατικής Ευρώπης με τραυματισμένο διεθνές εκτόπισμα. Αλλά θέτει και υπαρξιακά διλήμματα για το ίδιο το ΝΑΤΟ. Για εμένα όμως η κρίση γεννάει την ευκαιρία για την Ευρώπη, το ΝΑΤΟ και πρωτίστως για την Ελλάδα. Η πατρίδα μας οφείλει να προχωρήσει σε νέα ανάλυση δεδομένων και να επαναπροσδιορίσει τη γεωπολιτική της θέση, αδράχνοντας την ευκαιρία. Η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει άμεσα στη δημιουργία του Ευρωστρατού, όπου η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστήσει, μιας και έχουμε, μετά τη Γαλλία, τις ισχυρότερες ένοπλες δυνάμεις στην ΕΕ.
-Τι εννοείτε;
Παρά το AUKUS, η Ευρώπη δεν θα πάψει να είναι απαραίτητη και στις ΗΠΑ και στις διεθνείς ισορροπίες. Κι εμείς – μην κάνετε λάθος – οφείλουμε να ενισχύσουμε τη στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ σε αυτό το κομβικό σημείο των παγκόσμιων γεωπολιτικών συσχετισμών. Η μεταφορά της στρατιωτικής κι αμυντικής ισχύος των ΗΠΑ στον Ειρηνικό και η διαφαινόμενη απομάκρυνση της παρουσίας τους στη Μέση Ανατολή δίνει στη χώρα μας σημαντική ευκαιρία να μετατραπεί σε πολύ πιο ισχυρό «παίκτη» στη σκακιέρα της Μεσογείου. Κι αυτό, συν τοις άλλοις, λόγω των προνομιακών σχέσεών μας με το Ισραήλ, αλλά και τον αραβικό κόσμο. Γι’ αυτό και λέω ότι τώρα η Ευρώπη έχει τη μεγάλη ευκαιρία να «χειραφετηθεί» – και η Ελλάδα να πρωταγωνιστήσει.
-Να δούμε την εσωτερική ατζέντα: Πώς κρίνετε τους χειρισμούς της κυβέρνησης ως προς την πανδημία και τον εμβολιασμό;
Ο εμβολιασμός είναι ο μόνος τρόπος να πάρουμε ξανά τη ζωή μας στα χέρια μας. Σε αυτό δεν υπάρχουν «ναι μεν, αλλά»…
-Η πανδημική κρίση, ωστόσο, έχει αλλάξει τα οικονομικά δεδομένα παγκοσμίως. Ανησυχείτε ότι έπεται μια νέα φάση λιτότητας ή είστε από τους αισιόδοξους της ταχείας ανάπτυξης;
Να ξεκινήσω λέγοντας πως τα δύο, σχεδόν, αυτά χρόνια της πανδημίας η κυβέρνησή μας και ο Κυριάκος Μητσοτάκης με αποφασιστικές παρεμβάσεις κράτησαν την Οικονομία όρθια. Και σήμερα η οικονομική δραστηριότητα ανακάμπτει εντυπωσιακά. Αλλά σε αυτή τη φάση μιλάμε, στην πραγματικότητα, για ανάκαμψη. Δεν είναι ακόμα «ανάπτυξη»… Ωστόσο, ανησυχώ για το τι θα συμβεί όταν οι κεντρικές τράπεζες αποφασίσουν να ανεβάσουν τα επιτόκια, για να ελέγξουν τον πληθωρισμό. Οπως ελπίζω ότι δεν θα επιστρέψουμε στο Σύμφωνο Σταθερότητας που γνωρίζουμε. Μην ξεχνάτε ότι το χρέος μας είναι πια πάνω από 200% του ΑΕΠ. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να επιβληθούν στην Ελλάδα ξανά μέτρα «υπερ-πλεονασμάτων» για να αντιμετωπίσουμε το υπερβολικό χρέος.
-Αρα, τι χρειαζόμαστε; Πώς πρέπει να κινηθούμε;
Χρειαζόμαστε επειγόντως, μεταρρυθμίσεις και αποκρατικοποιήσεις – κυρίως αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας – ακριβώς για να αποφύγουμε νέο κύμα περιοριστικών μέτρων στο μέλλον. Και κάτι ακόμα. Κανείς δεν αμφισβητεί τη μετάβαση της ενεργειακής μας πολιτικής προς τις ΑΠΕ. Δεν πρέπει όμως να στραφούμε αποκλειστικά προς τα εκεί, εγκαταλείποντας το σύνθετο μείγμα όλων των πηγών ενέργειας. Προβληματίζομαι για παράδειγμα για το εάν έπρεπε να κλείσει το σύγχρονο εργοστάσιο λιγνίτη που εγκαινιάστηκε το 2014 κι ακόμα δεν έχει αποσβεστεί. Η Γερμανία δεν εγκαταλείπει τους λιγνίτες της μέχρι το 2039. Η Πολωνία για ακόμα περισσότερο. Ούτε μπορούμε να εγκαταλείψουμε τη στροφή στο φυσικό αέριο, που έχει ψηφιστεί ως «καύσιμο μετάβασης» για τα επόμενα 30 χρόνια. Το κόστος ενέργειας αυξάνεται συνεχώς. Πράγμα που υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Δεν υπάρχει Ανάπτυξη χωρίς Ενεργειακή Πολιτική.
Πρέπει, τέλος, να υπάρχει μέριμνα για τις αυξήσεις τιμών, όπως της ΔΕΗ. Διότι η ακρίβεια εγκυμονεί πάντα κοινωνικές εκρήξεις. Η Ελλάδα έχει τεράστιες ευκαιρίες για Ανάπτυξη! Εχει τεράστια ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.
Εκεί πρέπει να δώσουμε ακόμα μεγαλύτερη έμφαση.
-Πώς σχολιάζετε την υπόθεση της «σκευωρίας Novartis» –όπως την έχετε χαρακτηρίσει και με νομικές κινήσεις – με όσα έχουν ή δεν έχουν συμβεί;
Ακούω πολλά και παρατηρώ πολλά. Πολλά και περίεργα. Οπως ότι οι κουκούλες παραμένουν… Εγώ αναμένω. Το δικό μου «μέχρι τέλους» δεν θα αλλάξει ποτέ. Είπα ότι η σκευωρία θα αποκαλυφθεί πλήρως – και θα αποκαλυφθεί! Καθαρές κουβέντες.