Το διεθνές νομισματικό ταμείο ψάχνει, βρίσκει και προτείνει τρόπους για να ελέγχει η εκάστοτε κυβέρνηση πως κινούνται τα χρήματα μέσα στην χώρα της. Τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών, τα λεγόμενα (CBDC), είναι μια τέτοια λύση, αφού θα επιτρέπουν δυνητικά σε μια κυβέρνηση να ελέγχει πού ξοδεύουν τα χρήματα που απέκτησαν αφιερώνοντας κόπο και χρόνο.
Μιλώντας στην ετήσια συνάντηση του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στις 15 Οκτωβρίου, ο Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος του ΔΝΤ, Μπο Λι, είπε ότι ένα CBDC θα μπορούσε να βελτιώσει τη «χρηματοοικονομική ένταξη» μέσω της δυνατότητας προγραμματισμού. «Ενα CBDC μπορεί να επιτρέψει σε κυβερνητικούς φορείς και φορείς του ιδιωτικού τομέα να προγραμματίσουν, να δημιουργήσουν έξυπνες συμβάσεις, να επιτρέψουν στοχευμένες λειτουργίες πολιτικής», εξήγησε ο Λι, όπως σημειώνει άρθρο του Zerohedge.
«Για παράδειγμα, οι προνοιακές πληρωμές , όπως κουπόνια καταναλωτικών αγαθών, κουπόνια τροφίμων. Με τον προγραμματισμό του CBDC, αυτά τα χρήματα μπορούν να στοχεύουν με ακρίβεια στο είδος των ανθρώπων που μπορούν να κατέχουν [CBDC] και για ποιο είδος χρήσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν αυτά τα χρήματα, για παράδειγμα για φαγητό».
Ο Λι που ανέλαβε τη συγκεκριμένη θέση τον Αύγουστο του 2021, πρόσθεσε ότι επιτρέποντας σε μια κυβέρνηση να στοχεύσει με ακρίβεια σε αυτό που χρειάζονται οι πολίτες, αυτό θα επιτρέψει στην εν λόγω κυβέρνηση να «βελτιώσει τη χρηματοοικονομική ένταξη». Ερώτημα βέβαια αποτελεί το πώς ακριβώς μπορούν να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν τα CBDC για να διασφαλιστεί ότι άτομα μακριά από τράπεζες έχουν πρόσβαση σε βασικές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, 1,7 δισεκατομμύρια ενήλικες σε όλο τον κόσμο είναι χωρίς τραπεζικό λογαριασμό. Χωρίς πρόσβαση σε υπηρεσίες από τον επίσημο χρηματοοικονομικό τομέα, αναγκάζονται να καταφύγουν σε εναλλακτικές, συχνά με σημαντικό κόστος ή κίνδυνο. Αυτός ο οικονομικός αποκλεισμός περιχαρακώνει τη φτώχεια, περιορίζει τις ευκαιρίες και εμποδίζει τους ανθρώπους να προστατεύονται. Ένα επιπλέον πλεονέκτημα των CBDC είναι ότι, από τη φύση τους, θα ενσωματώσουν τα μοναδικά πλεονεκτήματα του χρήματος της κεντρικής τράπεζας – ασφάλεια, ρευστότητα και ακεραιότητα.
Ωστόσο, τα σχόλιά του προκάλεσα γρήγορα την αντίδραση ειδικών. Ενας εξ αυτών, ο Νικ Αντονι, αναλυτής στο Κέντρο Νομισματικών και Χρηματοοικονομικών Εναλλακτικών Λύσεων του Ινστιτούτου Cat,. έγραψε στο Twitter ότι τα σχόλια του στελέχους του ΔΝΤ αποκαλύπτουν το πώς το CBDC θα επέτρεπε στις κυβερνήσεις να ελέγχουν με ακρίβεια πού μπορεί ο κόσμος να ξοδέψει τα χρήματά του και πού όχι.
Όπως αναφέρει ο Αντονι «μπορώ να καταλάβω πώς μπορεί να το δεχθεί αυτό η Κίνα, όχι όμως και οι Αμερικανοί». Ο Άντονι σημείωσε επίσης ότι «οι κυβερνήσεις έχουν ένα ιστορικό μοτίβο κατάχρησης αυτών των εργαλείων», επικαλούμενος την κίνηση του Καναδού πρωθυπουργού Τζάστιν Τριντό να παγώσει τους τραπεζικούς λογαριασμούς των διαδηλωτών κατά του εμβολίου για την COVID-19 νωρίτερα αυτό το έτος. Αναφορά του Μαΐου από την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) διαπίστωσε ότι σχεδόν το 90% των εθνικών κεντρικών τραπεζών σχεδιάζουν να ξεκινήσουν το δικό τους CBDC για κυκλοφορία στο ευρύ κοινό.
Ωστόσο, οι επικριτές φοβούνται ότι τα CBDC θα αυξήσουν τον έλεγχο των κυβερνήσεων στα χρήματα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο για οικονομικές διακρίσεις, ενώ ταυτόχρονα παρακολουθούν τις αγορές και περιορίζουν την πρόσβαση σε κεφάλαια, δρώντας ενάντια στην αποκέντρωση, η οποία είναι ένα από τα κύρια πλεονεκτήματα της υιοθέτησης κρυπτονομισμάτων.
Ο Πρόεδρος της Federal Reserve, Τζερόμ Πάουελ, τον περασμένο μήνα, δήλωσε ότι ένα CBDC δεν θα είναι ανώνυμο και θα μπορεί να επαληθευτεί, πράγμα που σημαίνει ότι οι λεπτομέρειες σχετικά με τις συναλλαγές ενός CBDC θα είναι δημόσιες.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) επανέλαβε τις παρατηρήσεις του Πάουελ στην εκδήλωση της Banque de France στις 27 Σεπτεμβρίου, με την Πρόεδρο της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ να δηλώνει: «Δεν θα υπήρχε πλήρης ανωνυμία όπως συμβαίνει με τα τραπεζογραμμάτια». Ωστόσο, η Λαγκάρντ πρόσθεσε ότι «θα υπάρξει περιορισμένο επίπεδο αποκάλυψης και σίγουρα όχι σε επίπεδο κεντρικής τράπεζας».
Τι είναι το CBDC και γιατί το εξετάζουν οι κεντρικές τράπεζες
Τι είναι στην πραγματικότητα το ψηφιακό χρήμα κεντρικής τράπεζας; Όπως αναφέρει παρουσίαση της Τράπεζα της Ελλάδος, μια από τις βασικές προτεραιότητες του Ευρωσυστήματος είναι η απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών σε χρήμα κεντρικής τράπεζας έτσι ώστε να πραγματοποιούν εύκολα τις πληρωμές τους.
Και συνεχίζει η ΤτΕ:
• Λαμβάνοντας υπόψη τις αλματώδεις εξελίξεις στο χώρο της χρηματοοικονομικής καινοτομίας το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ τον Ιανουάριο του 2020 αποφάσισε την δημιουργία ενός High-Level Task Force (HLTF-CBDC) με σκοπό τη μελέτη και το σχεδιασμό ενός Ψηφιακού Νομίσματος Κεντρικής Τράπεζας (CBDC) σε ευρώ δηλαδή ενός digital euro
• Μετά από σχετική έρευνα, το HLTF-CBDC προχώρησε στην έκδοση μιας πρώτης μελέτης τον Οκτώβριο του 2020, η οποία θα χρησιμοποιηθεί ως βάση για ένα public consultation
• Παράλληλα, η ΕΚΤ συνεργάζεται σε θεωρητικό επίπεδο με τις κεντρικές τράπεζες των: Καναδά, Ιαπωνίας, Σουηδίας, Ελβετίας και Αγγλίας καθώς και το Federal Reserve System (ΗΠΑ) και την BIS (Οκτώβριος 2020)
• Τέλος υπάρχουν σχετικές ερευνητικές προσπάθειες από μέλη του Ευρωσυστήματος συμπεριλαμβανομένης και της ΤτΕ