Μια αμφίσημη δήλωση σχετικά με την ασπαρτάμη έκανε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας σχετικά με την ασπαρτάμη, καθώς πολλοί επιστήμονες επισημαίνουν ότι τα τεχνητά γλυκαντικά μπορεί να είναι καρκινογόνα για τον άνθρωπο.
Το ζήτημα πάντως δημιουργεί ανησυχία για τους καταναλωτές, ενώ εύκολα κανείς μπορεί να θεωρήσει ότι πίσω από τις έρευνες και τις επίσημες δηλώσεις κρύβονται πιέσεις της βιομηχανίας.
Η ασπαρτάμη, τεχνητό γλυκαντικό που χρησιμοποιείται ιδίως σε αναψυκτικά τύπου «light», είναι «πιθανόν καρκινογόνα για τον άνθρωπο», δήλωσε την Πέμπτη ο ΠΟΥ, σημειώνοντας πάντως ότι η συνιστώμενη ημερήσια δόση που χαρακτηρίζεται ακίνδυνη δεν μεταβάλλεται.
«Δεν συνιστούμε σε επιχειρήσεις να αποσύρουν τα προϊόντα τους, ούτε συνιστούμε στους καταναλωτές να σταματήσουν τελείως» να την καταναλώνουν, ανέφερε ο Δρ Φραντσέκο Μπράνκα, διευθυντής του τμήματος διατροφής, υγείας και ανάπτυξης στον ΠΟΥ, κατά την παρουσίαση δύο μελετών για την ασπαρτάμη.
Το Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο (CIRC) του ΠΟΥ αποτίμησε για πρώτη φορά το επίπεδο κινδύνου της ασπαρτάμης και ειδικοί του Οργανισμού, που συνεδρίασαν από την 6η ως την 13η Ιουνίου, συμπέραναν πως το συγκεκριμένο τεχνητό γλυκαντικό είναι «πιθανόν καρκινογόνο για τον άνθρωπο» (ομάδα 2B της κατάταξης). Ωστόσο, ο Πολ Φάροα, καθηγητής Επιδημιολογίας του Καρκίνου στο ιατρικό κέντρο Cedars-Sinai του Λος Άντζελες, είπε πως «το ευρύ κοινό δεν χρειάζεται να ανησυχεί για τον κίνδυνο καρκίνου που συνδέεται με οποιοδήποτε χημικό προϊόν ενταγμένο στην ομάδα 2B».
Όπως είπε, στην ίδια ομάδα συγκαταλέγονται το εκχύλισμα της aloe vera και το καφεϊκό οξύ, πρόσθεσε.
«Περιορισμένα δεδομένα»
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η απόφαση να καταταχθεί η ασπαρτάμη στην ομάδα των καρκινογόνων ουσιών Β2 βασίστηκε σε «περιορισμένα δεδομένα» για τον καρκίνο στον άνθρωπο, ιδιαίτερα τον ηπατοκυτταρικό καρκίνο, είδος καρκίνου του ήπατος. Επίσης, αξιοποιήθηκαν επίσης περιορισμένα εργαστηριακά δεδομένα για τον καρκίνο στα ζώα.
«Τα περιορισμένα στοιχεία για τον ηπατοκυτταρικό καρκίνο προέρχονται από τρεις μελέτες» που εκπονήθηκαν στις ΗΠΑ και δέκα ευρωπαϊκές χώρες. Πρόκειται «για τις μόνες επιδημιολογικές μελέτες για τον καρκίνο του ήπατος», διευκρίνισε από την πλευρά της η Δρ Μέρι Σουμπάουερ-Μπέριγκαν του CIRC.
Σύμφωνα με τον Δρ Μπράνκα, θα χρειαστεί να εκπονηθούν κι άλλες μελέτες για «να αποσαφηνιστεί περαιτέρω η κατάσταση».
Βέβαια, πέρα από το ζήτημα κινδύνου για καρκίνο, ο ΠΟΥ πρόσφατα επισήμανε ότι τα τεχνητά γλυκαντικά χωρίς ζάχαρη δεν ωφελούν στην προσπάθεια απώλειας βάρους. Και, σε κάθε περίπτωση, αν κανείς πρέπει να επιλέξει «ανάμεσα σε μια κόλα με γλυκαντικό και μια κόλα με ζάχαρη, θεωρώ πως η καλύτερη επιλογή είναι η τρίτη: πιείτε νερό», σχολίασε ο Δρ Μπράνκα.
Η μεικτή επιτροπή εμπειρογνωμόνων για τα πρόσθετα τροφίμων του ΠΟΥ και του FAO (του οργανισμού τροφίμων και γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών) συνεδρίασε από την 27η Ιουνίου έως την 6η Ιουλίου για να αποτιμήσει τους κινδύνους που συνδέονται με κατανάλωση ασπαρτάμης. Συμπέρανε πως τα δεδομένα που εξετάστηκαν δεν δικαιολογούν επαρκώς τη μεταβολή της επιτρεπτής ημερήσιας δόσης που ορίστηκε το 1981, δηλαδή τα 40 μιλιγκράμ το μέγιστο ανά κιλό σωματικού βάρους· μπορεί κανείς να καταναλώνει ασπαρτάμη «χωρίς κίνδυνο» εντός αυτού του ορίου.
Καθώς το κουτί ανθρακούχου αναψυκτικού «λάιτ» περιέχει 200 ως 300 miligram αυτού του γλυκαντικού, οποιοδήποτε ενήλικο πρόσωπο με σωματικό βάρος 70 κιλά θα πρέπει να καταναλώνει από 9 ως 14 κουτιά την ημέρα για να ξεπεράσει την επιτρεπτή ημερήσια δόση, αν υποτεθεί πως δεν προσλαμβάνει ασπαρτάμη από άλλα είδη διατροφής.
«Το πρόβλημα είναι όσοι κάνουν μεγάλη κατανάλωση» προϊόντων που περιέχουν ασπαρτάμη, πρόσθεσε, όμως «τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η περιστασιακή κατανάλωση δεν εγείρει κίνδυνο».
Εδώ πάντως πρέπει να προστεθεί ότι ασπαρτάμη περιέχουν πάρα πολλά προϊόντα τύπου light, που αναφέρουν ότι δεν περιέχουν ζάχαρη και τα οποία απευθύνονται σε διαβητικούς, πρόσωπα που προσέχουν το βάρος τους ή για οποιοδήποτε άλλο λόγο αποφεύγουν τη ζάχαρη. Συνεπώς, δεν είναι εύκολο κάποιος να προσδιορίσει πόση ασπαρτάμη καταναλώνει σε ημερήσια βάση.
Η ασπαρτάμη, που δεν έχει θρεπτική αξία, χρησιμοποιείται ευρέως από τη δεκαετία του 1980, εκτός από ποτά με λίγες θερμίδες, και σε έτοιμα γεύματα, τσίκλες, φαρμακευτικά προϊόντα, όπως οι παστίλιες για τον βήχα, καθώς και σε άλλα προϊόντα, όπως οι οδοντόπαστες.
Τι λένε οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας
Αντιδρώντας στις επιστημονικές μελέτες, η Διεθνής Ένωση Γλυκαντικών (ISA) υποστηρίζει ότι η ομάδα 2Β, στην οποία κατατάχθηκε η ασπαρτάμη, είναι η ίδια με αυτή στην οποία έχουν ενταχθεί το κίμτσι και άλλα μαριναρισμένα λαχανικά.
Η μεικτή επιτροπή «για ακόμη μια φορά επαναβεβαίωσε την ασφάλεια της ασπαρτάμης αφού έκανε σε βάθος, πλήρη και επιστημονικά αυστηρή αποτίμηση», έκρινε η γενική γραμματέας της ISA, η Φράνσις Χαντ-Γουντ.
Κριτική πάντως στον ΠΟΥ ασκεί ο Καμίλ Ντοριόζ, υπεύθυνος των εκστρατειών της μη κυβερνητικής οργάνωσης Foodwatch στη Γαλλία. Όπως είπε, η ανακοίνωση του ΠΟΥ έχει μάλλον «πικρή γεύση» και αυτό το «πιθανόν καρκινογόνο γλυκαντικό δεν θα έπρεπε να έχει έχει θέση στα τρόφιμα και στα ποτά μας».