Ρίχνοντας μια ματιά πίσω από τις κάμερες και τη λάμψη των αστέρων στους Ολυμπιακούς Αγώνες κρύβεται μια ομάδα ανθρώπων που παίζει καθοριστικό ρόλο στη διοργάνωση. Οι εθελοντές είναι οι αφανείς ήρωες που προσφέρουν πολύτιμη βοήθεια και αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα για την εξασφάλιση μιας αξέχαστης εμπειρίας.
Συχνά επαινούνται ως η «ψυχή» των Ολυμπιακών Αγώνων και δεν τους έχει δοθεί άδικα αυτός ο χαρακτηρισμός. Δουλεύουν ακατάπαυστα και φροντίζουν να κυλήσουν όλα ομαλά και να διορθωθούν πιθανόν ατέλειες.
Από την εισαγωγή τους στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 1948 έχουν συμβάλει σε πολύ περισσότερα από την απλή παράδοση των Αγώνων. Από την απόκτηση διαρκών δεξιοτήτων και μοναδικών εμπειριών μέχρι την προώθηση του Ολυμπιακού πνεύματος και τη δημιουργία νέων κουλτούρων εθελοντισμού, οι Ολυμπιακοί εθελοντές έχουν δημιουργήσει κληρονομιές που συχνά συνεχίζουν να τους ωφελούν και τις χώρες τους μέχρι σήμερα.
Ο Ρόλος των Εθελοντών
Οι εθελοντές στις Ολυμπιακές διοργανώσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα καθηκόντων, όλα με σκοπό τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας των αγώνων και την παροχή μιας εξαιρετικής εμπειρίας για τους συμμετέχοντες και τους επισκέπτες. Η δουλειά τους περιλαμβάνει την υποστήριξη των αθλητών, την εξυπηρέτηση των θεατών, τη βοήθεια στη διαχείριση των εγκαταστάσεων και πολλά άλλα. Οι εθελοντές είναι συχνά οι πρώτοι που καλωσορίζουν τους επισκέπτες, προσφέροντας πληροφορίες, οδηγίες και μια φιλική ατμόσφαιρα.
Ένας σημαντικός τομέας στον οποίο συνεισφέρουν είναι η διαχείριση των γεγονότων κατά τη διάρκεια των αγώνων. Είτε πρόκειται για τη βοήθεια στην προετοιμασία των αθλητών, την κατεύθυνση του κοινού προς τις θέσεις του, είτε για την υποστήριξη της επικοινωνίας μεταξύ των διαφόρων τμημάτων της διοργάνωσης, οι εθελοντές είναι παντού, εξασφαλίζοντας ότι όλα κυλούν ομαλά.
Η συνεισφορά των εθελοντών δεν περιορίζεται μόνο στις πρακτικές πλευρές της διοργάνωσης. Η παρουσία τους ενσαρκώνει τις αξίες του Ολυμπισμού, όπως η αλληλεγγύη, η ισότητα και ο σεβασμός. Οι εθελοντές προάγουν την αίσθηση κοινότητας και συνεργασίας, δείχνοντας ότι οι Αγώνες δεν είναι μόνο για τους αθλητές, αλλά και για τους ανθρώπους που εργάζονται αθέατοι πίσω από τις σκηνές.
Η εθελοντική εργασία αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία στους συμμετέχοντες να ζήσουν την εμπειρία από κοντά και να αποκτήσουν ανεκτίμητες δεξιότητες. Οι εθελοντές έχουν την ευκαιρία να εργάζονται με άτομα από διάφορες χώρες και πολιτισμούς, να μάθουν νέες γλώσσες, και να αναπτύξουν ικανότητες στη διαχείριση και την οργάνωση. Αυτές οι εμπειρίες τους βοηθούν να εξελιχθούν προσωπικά και επαγγελματικά, δημιουργώντας αναμνήσεις που διαρκούν μια ζωή.
Η προετοιμασία και η σημασία της εμπειρίας
Η προετοιμασία για την εθελοντική εργασία στους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι εντατική και απαιτητική. Οι εθελοντές περνούν από αυστηρή διαδικασία επιλογής και κατάρτισης για να είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της διοργάνωσης. Η εκπαίδευση περιλαμβάνει όχι μόνο τις πρακτικές πτυχές των καθηκόντων τους αλλά και την κατανόηση των Ολυμπιακών αξιών και της σημασίας του έργου τους.
Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, μαθαίνουν για τη λειτουργία των εγκαταστάσεων, τις διαδικασίες ασφαλείας, τις επικοινωνίες και την εξυπηρέτηση του κοινού. Εκπαιδεύονται επίσης στην αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων και στην επίλυση προβλημάτων, εξασφαλίζοντας ότι μπορούν να διαχειριστούν οποιοδήποτε ζήτημα προκύψει με επαγγελματισμό και ηρεμία.
Η εμπειρία του εθελοντισμού στους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι ανεπανάληπτη και γεμάτη συναισθηματική αξία. Οι εθελοντές έχουν την ευκαιρία να ζήσουν τις αγωνιστικές στιγμές από κοντά, να παρακολουθήσουν τις εμβληματικές στιγμές των Αγώνων και να γίνουν μέρος της μεγάλης οικογένειας των Ολυμπιακών Αγώνων. Η αίσθηση της συμμετοχής σε ένα παγκόσμιο γεγονός και η ευκαιρία να συμβάλουν στην επιτυχία του δημιουργούν μια μοναδική ικανοποίηση και υπερηφάνεια.
Οι εθελοντές συνήθως περιγράφουν τη συμμετοχή τους ως μια ζωή γεμάτη εμπειρίες, γνωριμίες και φίλους από όλο τον κόσμο. Οι σχέσεις που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια των Αγώνων είναι ισχυρές και διαρκούν πολύ καιρό μετά το τέλος της διοργάνωσης. Το κοινό πάθος για τον αθλητισμό και την αριστεία συνδέει τους εθελοντές με τρόπους που είναι δύσκολο να περιγραφούν.
Λος Άντζελες 1984 – Εμπλοκή των Κοινοτήτων
Για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες το 1984, δημιουργήθηκε το πρόγραμμα «Olympic Neighbour Programme» για να βοηθήσει την εμπλοκή των κοινοτήτων γύρω από τα στάδια των αγώνων σε δραστηριότητες σχετικές με τους Αγώνες. Δημιουργήθηκαν σχεδόν 30 οργανώσεις γειτονιάς – καθεμία με μέσο όρο 350 μέλη – για να συντονίσουν μια ποικιλία πρωτοβουλιών, όπως αθλητικά φεστιβάλ σαββατοκύριακου και εργαστήρια με Ολυμπιονίκες. Το πρόγραμμα προσέφερε περισσότερους από 5.000 εθελοντές.
Δημιουργήθηκαν, επίσης, σημεία προβολής γειτονιάς για να επιτρέψουν στους κατοίκους της πόλης να παρακολουθήσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες ζωντανά. Δημιουργήθηκαν επτά σημεία προβολής, με το πιο επιτυχημένο να εγκαθίσταται σε ένα κοινοτικό κέντρο για ανέργους. Κέρδισε την προσοχή των ΜΜΕ κατά τη διάρκεια των Αγώνων χάρη στον τεράστιο ενθουσιασμό που επέδειξαν τα μέλη του παρακολουθώντας τους Ολυμπιακούς αγώνες.
Βαρκελώνη 1992 – Δεξιότητες για μια Ζωή
Οι εθελοντές που προσλήφθηκαν για να βοηθήσουν στην παράδοση των Ολυμπιακών Αγώνων της Βαρκελώνης το 1992 συνέβαλαν στην οικοδόμηση μιας κουλτούρας «εθελοντισμού» γύρω από την πόλη. Η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων κινητοποίησε ανθρώπους σε διάφορους τομείς της καταλανικής κοινωνίας. Δημιουργήθηκαν ειδικά κίνητρα για να ενθαρρύνουν τους ενδιαφερόμενους, όπως υποτροφίες για σπουδές στη Γαλλία και στην Αγγλία. Από τις 103.000 αιτήσεις, 34.000 εθελοντές επιλέχθηκαν από την Οργανωτική Επιτροπή. Όλοι έλαβαν εκπαίδευση που τους παρείχε δεξιότητες για μια ζωή.
Μετά τους Αγώνες, δημιουργήθηκε η Ένωση Ολυμπιακών Εθελοντών. Αυτή η Ένωση εξακολουθεί να παρέχει υποστήριξη για τα περισσότερα αθλητικά γεγονότα που πραγματοποιούνται στην πόλη.
Αθήνα 2004 – Δημιουργία μιας Νέας Κουλτούρας Εθελοντισμού
Η πρόσληψη εθελοντών για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004 οδήγησε στη δημιουργία μιας νέας κουλτούρας εθελοντισμού στη χώρα. Περίπου 160.000 άτομα υπέβαλαν αίτηση, αντικατοπτρίζοντας μια ιδιαίτερα θετική στάση του ελληνικού πληθυσμού προς την φιλοξενία των Ολυμπιακών Αγώνων. Αυτό ήταν σε πλήρη αντίθεση με αυτό που είχε συνηθίσει η Ελλάδα πριν από τους Αγώνες: οι τακτικές ομάδες εθελοντών στη χώρα περιλάμβαναν συνήθως περίπου 30.000 άτομα.
Η Εθνική Υπηρεσία Εθελοντισμού, η οποία δημιουργήθηκε για τους Αγώνες, στόχευσε στην αξιοποίηση αυτής της αύξησης στον «εθελοντισμό για εθνικό σκοπό» και στην ενθάρρυνση του εθελοντισμού σε πιο τακτική βάση για τα επόμενα χρόνια. Από το 2004, διάφοροι οργανισμοί έχουν αναλάβει τον εθελοντισμό, βασισμένοι στο πνεύμα των Ολυμπιακών Αγώνων Αθήνας 2004.
Ένας από αυτούς, ο Ethelon, αρχικά δημιουργήθηκε για να επικεντρωθεί σε δραστηριότητες τέχνης, αθλητισμού και επιχειρηματικότητας που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα. Ωστόσο, εξελίχθηκε σταδιακά ώστε να επικεντρώνεται και σε κοινωνικές δραστηριότητες. Από την ίδρυσή του το 2012, ο Ethelon έχει καταγράψει περισσότερους από 9.500 εθελοντές, κυρίως μεταξύ 18 και 25 ετών. Συνεργάζεται σήμερα με περισσότερους από 200 ΜΚΟ σε μια ποικιλία δραστηριοτήτων.
Πεκίνο 2008 – Διάδοση του Ολυμπιακού Πνεύματος
Το προσωπικό και οι εθελοντές του Πεκίνου 2008 διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση του Ολυμπιακού πνεύματος και της ανάπτυξης του αθλητισμού στο Πεκίνο και σε ολόκληρη την Κίνα.
Το 2010, για να υποστηριχθούν σε αυτόν τον ρόλο μετά τη λήξη των Αγώνων, η Ένωση Ανάπτυξης Ολυμπιακής Πόλης Πεκίνου (BODA) δημιούργησε μια αφιερωμένη κοινότητα, προσφέροντας μια ποικιλία δραστηριοτήτων στα περισσότερα από 10.000 μέλη της – όλους πρώην εθελοντές του Πεκίνου 2008. Αυτές περιλαμβάνουν εκδηλώσεις τρεξίματος, τραγουδιού και χορού, καθώς και υποτροφίες και προγράμματα εθελοντισμού.
Λονδίνο 2012 – Ο Παράγοντας «Feel-Good» που διαρκεί
Το πνεύμα των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου 1948, η πρώτη διοργάνωση που περιλάμβανε επίσημο πρόγραμμα εθελοντών, εμφανίστηκε ξανά 64 χρόνια αργότερα κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου 2012. Οι 100.000 εθελοντές του Λονδίνου 2012 επαινέθηκαν για την ομαλή λειτουργία των Αγώνων, και ο «feel-good» παράγοντας που δημιούργησαν με τη δέσμευσή τους και τον ενθουσιασμό τους προκάλεσε μια τεράστια αύξηση στην κουλτούρα εθελοντισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά τους Αγώνες.
Για να προωθήσει περαιτέρω την κοινότητα εθελοντισμού, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου βοήθησε στη δημιουργία ενός προγράμματος κληρονομιάς των Ολυμπιακών Αγώνων με την ονομασία “Join In”. Σκοπός του είναι να φέρει τα οφέλη του εθελοντισμού σε κοινότητες σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο, συνδυάζοντας πιθανούς εθελοντές με τοπικές αθλητικές λέσχες και κοινοτικές ομάδες. Ένα άλλο πρόγραμμα εθελοντισμού, οι Sport Makers, δημιουργήθηκε από τον κρατικό οργανισμό αθλητικών δραστηριοτήτων Sport England. Σκοπός του είναι να εμπλέξει νέους εθελοντές ηλικίας 16 ετών και άνω στη διοργάνωση κοινοτικών αθλητικών δραστηριοτήτων σε όλη τη χώρα. Το πρόγραμμα προσέφερε συμμετοχή σε 82.990 καταγεγραμμένους εθελοντές.
Σότσι 2014 – Τυποποίηση του Κινήματος Εθελοντισμού
Στη Ρωσία, το κίνημα εθελοντισμού τυποποιήθηκε για να βοηθήσει στην οργάνωση των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων Σότσι 2014. Δημιουργήθηκαν συνολικά 17 κέντρα εθελοντών σε όλη τη χώρα, τα οποία συνεχίζουν να προσλαμβάνουν και να αναθέτουν εθελοντές για μεγάλα γεγονότα, όπως το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου το 2018.
Ένα από αυτά τα κέντρα, που βρίσκεται στην πόλη Σότσι, έχει πάνω από 7.000 ενεργά μέλη, συμπεριλαμβανομένων φοιτητών και νέων εργαζομένων. Χάρη στο πρόγραμμα ηλικιωμένων εθελοντών, τα μέλη του κέντρου περιλαμβάνουν επίσης ηλικιωμένους κατοίκους. Εκτός από τα αθλητικά γεγονότα, οι εθελοντές του Σότσι συμμετέχουν επίσης σε κοινωνικές και περιβαλλοντικές καμπάνιες.