Εχω την αίσθηση ότι ένας από τους βασικούς παράγοντες που θα κρίνουν το αποτέλεσμα των εκλογών είναι η ψήφος των νέων ανθρώπων. Γενικά των νεαρών, ηλικίας έως 30 ετών και όχι μόνο των νέων που ψηφίζουν για πρώτη φορά.
Η απορία μου είναι αν βρίσκουν κριτήρια όλοι αυτοί οι νέοι άνθρωποι για να αποφασίσουν τι θα ψηφίσουν, αν εξαιρέσουμε, φυσικά, όσους είναι ενταγμένοι σε κάποια κομματική φοιτητική νεολαία. Και, αλήθεια το λέω, έθεσα το ερώτημα αυτό, τις τελευταίες μέρες, σε τέσσερις νεαρούς, άγνωστους μεταξύ τους, σε τέσσερις διαφορετικές στιγμές. Οι τέσσερις, ηλικίας 18, 19 και 21, με κοίταξαν αμήχανα για λίγα δευτερόλεπτα και μου απάντησαν με αφοπλιστική ειλικρίνεια: “Ναι, η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν κριτήρια”. Ο άλλος, ηλικίας, 27 ετών, έχει ψηφίσει ήδη δύο φορές και μου απάντησε αυτό ακριβώς που περίμενα: “Θα συγκρίνω τις δύο κυβερνήσεις που είχαμε την τελευταία οκαετία”.
Δεν θα μπω στη διαδικασία να αραδιάσω πολλά άλλα συμπεράσματα που έβγαλα στη συνέχεια των συζητήσεων που είχα και με τους τέσσερις. Θα πω μόνο επιγραμματικά ότι οι τρεις μικρότεροι προσπαθούν να καταλήξουν στην επιλογή του… μικρότερου κακού. Δεν τους πολυενδιαφέρει η πολιτική, δεν τους πολυαγγίζει μέχρι στιγμής, με την έννοια ότι δεν έχουν μπει ακόμη καλά-καλά στα άγχη της καθημερινότητας, ούτε έχουν δημιουργήσει δική τους οικογένεια και περισσότερο μέσα από συζητήσεις με φίλους τους και με τους δικούς τους ανθρώπους προσπαθούν να καταλήξουν στην προτίμησή τους. Το ευχάριστο, πάντως, είναι ότι και οι τρεις θα πάνε οπωσδήποτε να ψηφίσουν γιατί το να αγνοήσουν τις εκλογές πιστεύουν ότι δεν είναι μια πράξη αντίστασης ή διαμαρτυρίας, ή καταδίκης της πολιτικής και των πολιτικών, αλλά μια σκέτη μπούρδα…
Οσο για τον 27χρονο, που είναι απόφοιτος πανεπιστημιακής σχολής και εργάζεται ως ιδιωτικός υπάλληλος, έχει, λέει, ψηφίσει και τις δύο φορές το κόμμα που έγινε κυβέρνηση, αλλά δεν είναι ευχαριστημένος από κανένα από τα δύο. Την ίδια στιγμή, όμως, βλέπει με δυσπιστία όλα τα υπόλοιπα και θεωρεί ότι μια ψήφος σε ένα από αυτά θα είναι μια χαμένη ψήφος, άρα το… σκορ του θα γίνει τελικά είτε 1-2, είτε 2-1. Ανάλογα με το ποιον θα κρίνει ότι τον απογοήτευσε λιγότερο.
Τέσσερις άνθρωποι δεν είναι προφανώς ένα αξιόπιστο στατιστικό δείγμα. Μου αρκούσαν, όμως, για να επιβεβαιώσω ότι, λίγο-πολύ, η πλειονότητα των πολιτών που δεν είναι κομματικά φανατικοί, τον ίδιο προβληματισμό έχουν και με την ίδια λογική της επιλογής του μικρότερου κακού “ζυγίζουν” την απόφασή τους. Οτι, ουσιαστικά, δεν είναι ζήτημα ούτε ηλικίας, ούτε εμπειρίας, το να βλέπεις αδιέξοδα στην επιλογή σου, το να αναζητείς ατράνταχτα κρτιτήρια γι’ αυτή την επιλογή και να μην τα βρίσκεις, αλλά και το να αισθάνεσαι απογοητευμένος ή και προδομένος από προηγούμενες επιλογές σου. Ολα αυτά τα νιώθει κάθε νοήμων άνθρωπος όταν συγκρίνει τις προεκλογικές εξαγγελίες με τις μετεκλογικές πράξεις. Οταν βλέπει τι είδους επιπέδου είναι η πολιτική ζωή, τι είδους αποφάσεις παίρνουν οι κυβερνήσεις για τη ζωή των πολλών, ακόμη και τι είδους ποιότητας είναι ο πολτικός διάλογος, όχι μόνο προεκλογικά, αλλά και σε όλη τη διάρκεια κάθε τετραετίας, ανάμεσα σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις.
Ας μην το κουράζουμε, όμως. Στο κάτω-κάτω, ο καθένας όπως νιώθει, όπως σκέφτεται και όποιο νομίζει ότι είναι το συμφέρον του. Καλή ψήφο εύχομαι και μόνο μία παρότρυνση προσθέτω: Ας σκεφτούμε ποιο είναι το συμφέρον της Ελλάδας, γιατί μέσα από το συνολικό συμφέρον θα προκύψει και το ατομικό. Είναι ακριβώς αυτό που λέμε πολύ συχνά για το ποδόσφαιρο. Οτι, δηλαδή, στην Ελλάδα κάθε ομάδα νοιάζεται μόνο για το δικό της συμφέρον, χωρίς να μπορεί να νιώσει ότι τα ωφέλη της θα είναι τεράστια αν προοδεύσει γενικά το ελληνικό ποδόσφαιρο...