Ένας χρόνος συμπληρώνεται σήμερα από τη μέρα που έφυγε από τη ζωή ο Νίκι Λάουντα.
Ο θρυλικός Αυστριακός πιλότος έφυγε από τη ζωή στις 20 Μαΐου του 2019, σε ηλικία 70 ετών, έχοντας ταλαιπωρηθεί από χρόνια προβλήματα υγείας.
Μέχρι τις τελευταίες του μέρες ήταν ενεργός στον χώρο της Formula 1 κατέχοντας τη θέση του μη εκτελεστικού διευθυντή της Mercedes.
Ο Λάουντα ήταν ένας πολύ ισχυρός χαρακτήρας που αναζητούσε το τέλειο σε ό,τι ασχολιόταν.
Είχε πάντα λόγο στην εξέλιξη των μονοθεσίων με τα οποία αγωνιζόταν ενώ ήταν και επιχειρηματίας έχοντας δική του αεροπορική εταιρία.
Γεννημένος οδηγός
Ο Αντρέας Νικόλαους Λάουντα, όπως είναι το πλήρες όνομά του, γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 1949 στη Βιέννη, όντας γόνος πλούσιας επιχειρηματικής οικογένειας. Ο παππούς του, ο Χανς Λάουντα, ήταν από τους ιδρυτές και ο πρώτος πρόεδρος της Ομοσπονδίας των Βιομηχανιών της Αυστρίας (Industriellenvereinigung) από το 1946 ως το 1960.
Ο νεαρός Λάουντα έγινε οδηγός αγώνων παρά τις σφοδρές αντιρρήσεις της οικογένειάς του. Ενδεικτικό της θέλησης και της ρήξης με την οικογένειά του, ήταν το γεγονός πως πήρε δάνειο 30.000 στερλινών, για να εξασφαλίσει μία θέση στην ομάδα της March από την οποία ξεκίνησε την καριέρα του στη Formula 1. Η ομάδα κάνει μία αποκαρδιωτική σεζόν αλλά ο επίμονος Αυστριακός παίρνει και νέο δάνειο για να βρει θέση στην British Racimg Motors (BRM). Ούτε και σε αυτή τη σεζόν ο Λαούντα μπορεί να διεκδικήσει νίκες παρά τις δυνατότητές του που ήταν φανερές και στην προηγούμενη ομάδα του.
Η αλλαγή σελίδας έρχεται το 1974 όταν ο ομόσταυλός στην BRM, ο Ελβετός Κλέι Ρεγκατσόνι, δίνει εξαιρετικές συστάσεις στον Έντσο Φεράρι για τον Λάουντα. Έτσι ο 25χρονος Λάουντα υπογράφει στη Ferrari.
Η πρώτη νίκη και το πρώτο πρωτάθλημα
Εκείνη τη χρονιά ο Λούκα Ντι Μοντεζέμολο αναλαμβάνει τιμ μάνατζερ της Ferrari με στόχο την επιστροφή της στην κορυφή. Η αρχή δεν ήταν άσχημη αλλά όχι αρκετή για τους τίτλους. Η Scuderia κερδίζει τρία Γκραν Πρι, δύο ο Λάουντα σε Ισπανία, Ολλανδία και ένα ο Ρεγκατσόνι στη Γερμανία. Ο Αυστριακός τερματίζει τέταρτος με 38 βαθμούς και ο Ελβετός δεύτερος με 52 βαθμούς, τρεις λιγότερους από τον παγκόσμιο πρωταθλητή Έμερσον Φιτιπάλντι της McLaren Ford.
Η επόμενη σεζόν ανήκε στον Λάουντα. Στους τέσσερις πρώτους αγώνες είχε δύο πέμπτες θέσεις, μια έκτη και μια εγκατάλειψη. Όλα έδειχναν πως δύσκολα θα μπορούσε να ανατραπεί η κατάσταση. Η συνέχεια όμως ήταν εκπληκτική. Τέσσερις νίκες και μία δεύτερη θέση στα επόμενα πέντε Γκραν Πρι τον έφεραν μπροστά στη βαθμολογία. Μετά από μία όγδοη θέση στο Σίλβερστόουν, βγήκε τρίτος σε Γερμανία (Νίρμπουργκρινγκ), Ιταλία (Μόντσα) ενώ ενδιάμεσα ήταν έκτος μπροστά στους συμπατριώτες του. Η κατάκτηση του τίτλου πανηγυρίστηκε με μία ακόμα νίκη στις ΗΠΑ στην πίστα Watkins Glen. Ο Λάουντα βγήκε πρωταθλητής με 64.5 βαθμούς έναντι 45 του Έμερσον Φιτιπάλντι.
Το τρομερό ατύχημα στο Νίρμπουργκρινγκ
Το 1976 ήταν μια χρονιά που θα έμενε αξέχαστε τόσο στους φίλους της Formula 1 όσο και στον ίδιο τον Νίκι Λάουντα.
Ο 27χρονος τότε πιλότος πετούσε για τον δεύτερο συνεχόμενο τίτλο του έχοντας 5 νίκες στα 9 πρώτα Γκραν Πρι έναντι 2 του μεγάλου του αντιπάλου, του Τζέιμς Χαντ.
Την 1η Αυγούστου, ο δέκατος αγώνας της σεζόν γίνεται στην πίστα του Νίρμπουργκρινγκ. Η πίστα που γνωρίζουν όλοι οι φίλοι του σπορ δεν είχε τη σημερινή της μορφή αλλά ήταν μία άκρως επικίνδυνη πίστα με μήκος σχεδόν 23 χιλιομέτρων. Το προσωνύμιο «Πράσινη κόλαση» της ταίριαζε γάντι αφού πολλοί οδηγοί είχαν χάσει τη ζωή τους σε εκείνη τη διαδρομή.
Στον δεύτερο γύρο του αγώνα, στη στροφή Μπέργκβεργκ στην Nordschleife, ο Λάουντα έχασε τον έλεγχο της Ferrari του που χτύπησε με ταχύτητα σχεδόν 200 χλμ/ώρα στις μπαριέρες. Το μονοθέσιο σηκώθηκε στον αέρα, στροβιλίστηκε και κατέληξε στη μέση της πίστας όπου και τυλίχτηκε στις φλόγες. Ο Λάουντα έμεινε εγκλωβισμένος σε αυτό για 55 δευτερόλεπτα. Την ίδια στιγμή περνούσαν από το σημείο άλλα τρία αγωνιστικά και δημιουργήθηκε καραμπόλα. Αμέσως οι οδηγοί Γκάι Έντουαρντς, Μπρετ Λάνγκερ, Χάραλντ Ερτλ και Αρτούριο Μερζάριο έτρεξαν να βοηθήσουν τον Νίκι Λάουντα χωρίς επιτυχία. Ο οδηγός ήταν παγιδευμένος μέσα στις φλόγες και χρειάστηκαν να έρθουν τα σωστικά συνεργεία για να τον απεγκλωβίσουν. Το κράνος του είχε παραμορφωθεί και η μπαλακλάβα που φορούσε στο κεφάλι του έπιασε φωτιά.
Ο Λάουντα διακομίστηκε σε ειδική κλινική στο Μάνχαϊμ. Υπέστη σοβαρά εγκαύματα στο κεφάλι και τους καρπούς, μέρος από το αυτί του αποκολλήθηκε και υπέστη κατάγματα σε πλευρά, στην κλείδα και στα ζυγωματικά. Η ζωή του όμως βρισκόταν σε κίνδυνο εξαιτίας της εισπνοής των τοξικών αερίων από τα καύσιμα που είχαν χυθεί στη πίστα και από τον αφρό του πυροσβεστήρα κατά τη διάρκεια κατάσβεσης της φωτιάς. Οι γιατροί δεν έδιναν πολλές ελπίδες στον Λάουντα, αλλά αυτός βγήκε νικητής από τη μάχη κόντρα σε όλα τα προγνωστικά. Μετά από επίπονες πλύσεις στους πνεύμονες και πολύωρες επεμβάσεις.
Μάλιστα μέσα σε 40 μέρες, ο πεισματάρης Αυστριακός επέστρεψε στους αγώνες με μία 4η θέση στη Μόντσα, χάνοντας μόνο τα Γκραν Πρι της πατρίδας του και της Ολλανδίας. Όμως ο Χαντ είχε εξαπολύσει τη δική του αντεπίθεση και του πήρε τον τίτλο με διαφορά ενός βαθμού (69-68).
Επιστροφή στην κορυφή και αποχώρηση
Την επόμενη χρονιά ο Λάουντα κατέκτησε το δεύτερο πρωτάθλημα της καριέρας του. Είχε τρεις νίκες, όσες και ο δεύτερος Τζόντι Σέκτερ αλλά η αξιοπιστία της Ferrari του επέτρεψε να στεφθεί πρωταθλητής με μόλις δύο εγκαταλείψεις έναντι έξι του Νοτιοαφρικανού πιλότου της Wolf-Ford.
Ωστόσο, ο Λάουντα δεν ολοκλήρωσε τη σεζόν στη Scuderia. Ο Αυστριακός αποχώρησε από την ομάδα μόλις εξασφάλισε τον τίτλο στον αγώνα στις ΗΠΑ. Αιτία η έλευση του Αργεντινού Κάρλος Ρόιτεμαν ως αναπληρωματικού οδηγού αλλά και η απόφαση της ομάδας να τρέξει στο Γκραν Πρι του Καναδά και με ένα τρίτο μονοθέσιο με έναν άγνωστο τότε οδηγό. Το όνομά του ήταν Ζιλ Βιλνέβ.
Στη συνέχεια μεταπήδησε στην Brabham-Alfa Romeo αλλά η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη. Το 1978 τερματίζει τέταρτος με 44 βαθμούς, 20 λιγότερους από τον Μάριο Αντρέτι που πήρε τον τίτλο. Η επόμενη είναι μία άκρως καταστροφική σεζόν. Την ολοκληρώνει με μόλις 4 βαθμούς, εγκαταλείποντας σε όλους τους αγώνες πλην της Νότιας Αφρικής και της Ιταλίας, όπου τερμάτισε 4ος. Πριν τελειώσει η σεζόν ανακοινώνει την αποχώρησή του από την ενεργό δράση.
Comeback και τρίτο πρωτάθλημα
Το 1982 επιστρέφει ξανά στη Formula 1 Mc Laren με συμβόλαιο τριών εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Οι δύο πρώτες σεζόν είναι άκαρπες αλλά το 1984 κερδίζει το τρίτο του πρωτάθλημα με διαφορά μισού βαθμού από τον teammate του, Αλέν Προστ.
Αυτό συνέβη διότι το Γκραν Πρι του Μονακό, στο οποίο έλαμψε ο Άιρτον Σένα, διακόπηκε λόγω καταρρακτώδους βροχής στον 31ο γύρο. Έτσι απονεμήθηκαν οι μισοί βαθμοί της νίκης αφού δεν είχε συμπληρωθεί το 75% των γύρων όπως όριζαν οι κανονισμοί. Οπότε ο Προστ, που ήταν ο νικητής, έχασε 4,5 βαθμούς από τους 9 που θα έπαιρνε. Ο Λάουντα είχε εγκαταλείψει σε εκείνο τον αγώνα, οπότε δεν έχασε κάποιον έξτρα βαθμό.
Η επόμενη σεζόν ήταν και η τελευταία του στη Formula 1. Μετά από 11 εγκαταλείψεις σε 14 αγώνες και μία μόλις νίκη στην Ολλανδία αποφάσισε να αποσυρθεί οριστικά σε ηλικία 36 ετών.
Η Lauda Air και το δυστύχημα που τον συγκλόνισε
Μετά τη Formula 1 ο Νίκι Λάουντα ασχολήθηκε με την αεροπορική του εταιρία, την Lauda Air. Η εταιρία ιδρύθηκε το 1979 αλλά άρχισε να λειτουργεί το 1985. Αρχικά, λειτούργησε ως εταιρία για πτήσεις τσάρτερ. Το 1987 άρχισε τις πτήσεις εντός Αυστρίας και δύο χρόνια αργότερα επεκτάθηκε και στο εξωτερικό.
Στις 26 Μαΐου, η Lauda Air είχε το μοναδικό της δυστύχημα. Η πτήση 004 από την πρωτεύουσα της Ταϊλάνδης, Μπανγκόγκ, προς τη Βιέννη συνετρίβη σε μία ζούγκλα σε υψόμετρο 600 μέτρων σκοτώνοντας 223 ανθρώπους επιβάτες και πλήρωμα.
Στο άκουσμα της είδησης, ο Αυστριακός πιλότος συγκλονίζεται. Αλλά και πεισμώνει. Πηγαίνει αμέσως στον τόπο της τραγωδίας και συνδράμει στις έρευνες των συνεργείων διάσωσης. Είναι αποφασισμένος να μάθει και να εξηγήσει στις οικογένειες των θυμάτων ποιες είναι οι αιτίες που έχασαν τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Πηγαίνει ακόμα και στα γραφεία της Boeing στις ΗΠΑ καθώς το αεροσκάφος ήταν ένα Boeing 767-300ER.
Η εύρεση του καταγραφέα φωνής του αεροπλάνου ήταν το κλειδί για τη λύση του μυστηρίου. Λίγο πριν τη συντριβή, ακούγεται ο ένας πιλότος να φωνάζει «άνοιξε ο αναστροφέας ώσης».
Οι αναστροφείς ώσης μπαίνουν σε λειτουργία μετά την επαφή των τροχών με το διάδρομο προσγείωσης. Αντιστρέφουν την ώση από τις τουρμπίνες του αεροσκάφους κατά 180 μοίρες, βοηθώντας το να κόψει ταχύτητα κατά την προσγείωση. Το άνοιγμα του αναστροφέα ώσης εν ώρα πτήσης οδήγησε το αεροπλάνο σε μια βουτιά θανάτου και οι πιλότοι δεν είχαν το παραμικρό περιθώριο αντίδρασης. Το αεροσκάφος διαλύθηκε στον αέρα και τα κομμάτια του σκορπίστηκαν σε μεγάλη έκταση.
Στις εγκαταστάσεις της Boeing στο Σιατλ, ο Λάουντα είναι κατηγορηματικός ότι το άνοιγμα του αναστροφέα ώσης ήταν η αιτία που χάθηκαν 223 ζωές. Η εταιρία απέρριψε το συγκεκριμένο σενάριο τονίζοντας πως από τις δοκιμές που είχαν γίνει δεν υπήρχε αυτό το ενδεχόμενο να συμβεί.
Συνεχίζοντας τις πιέσεις, ο Λάουντα επέμεινε για δοκιμές στον προσομοιωτή με τις συνθήκες της πτήσης και δικαιώθηκε αποδεικνύοντας ότι ο αναστροφέας ώσης ήταν η αιτία της συντριβής του αεροσκάφους.
«Ο κόσμος πιστεύει ότι η χειρότερη στιγμή της ζωής μου ήταν το ατύχημα μου στο γερμανικό Γκραν Πρι το 1976, το οποίο με έριξε σε κώμα και μου άφησε πολλά εγκαύματα. Όμως δεν είναι αυτό. Το 1991 ένα από τα αεροπλάνα της εταιρίας μου έπεσε έξω από την Μπανγκόνγκ σκοτώνοντας 223 ανθρώπους.
Το αποτέλεσμα της καταστροφής ήταν τεράστιο. Στα μηχανοκίνητα σπορ έπαιρνα μία απόφαση η οποία έβαζε σε κίνδυνο μόνο τον εαυτό μου. Όταν έχεις μία αεροπορική εταιρία και περισσότεροι από 200 άνθρωποι σε εμπιστεύονται για να πάνε από το ένα μέρος στο άλλο και αυτό καταλήγει σε τραγωδία τότε είναι μία διαφορετική υπευθυνότητα. Η πρώτη μου αντίδραση ήταν πως εάν έφταιγε η εταιρία μου θα έπρεπε να την κλείσουμε αμέσως.
Όταν ο κατασκευαστής, δηλαδή η Boeing, ανέλυσε τα δεδομένα ήταν ξεκάθαρο πως ο αναστροφέας ώσης ήταν ο υπεύθυνος για την πτώση του αεροσκάφους. Όλοι πίστευαν πως ένα αεροπλάνο θα έπρεπε να συνεχίσει να πετά κάτω από αυτές τις συνθήκες, αλλά δεν μπορούσε. Αυτό που με ενόχλησε ήταν η αντίδραση της Boeing από τη στιγμή που ήταν κάτι τόσο ξεκάθαρο. Η Boeing δεν ήθελε να κάνει τίποτα.
Ζήτησα να πετάξω εγώ τον προσομοιωτή κάτω από τις συνθήκες που έγινε το ατύχημα και αρχικά αρνήθηκαν. Εκεί τους είπα ότι ήταν το δικό μου αεροπλάνο, η εταιρία είχε το δικό μου όνομα, αφήστε με να το κάνω. Τότε συμφώνησαν. Έβαλα στον προσομοιωτή 15 φορές τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε το ατύχημα και τις 15 δεν μπόρεσα να κάνω απολύτως τίποτα» δήλωσε μεταξύ άλλων στον Guardian ο Λάουντα το 2006.
H Lauda Air ενσωματώθηκε το 2000 στον εθνικό αερομεταφορέα της Αυστρίας, την Austrian Airlines, και έκλεισε οριστικά το 2013.
Ενασχόληση και με τη Formula 1
Ο Λάουντα επέστρεψε στη Formula 1 το 1993 παίρνοντας ρόλο συμβούλου στη Ferrari. Το 2001 ανέλαβε γενικός αρχηγός στην ομάδα της Jaguar. Τα αποτελέσματα της βρετανικής ομάδας δεν ήταν ανάλογα και ένα χρόνο μετά αποτέλεσε παρελθόν μαζί με άλλα 70 άτομα.
Το 2012 ανέλαβε τη θέση του μη εκτελεστικού διευθυντή στη Mercedes. Ήταν ένα από τα πρόσωπα που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην απόφαση του Λιούις Χάμιλτον να αφήσει τη Mc Laren και να μετακομίσει στη γερμανική ομάδα. Έκτοτε η Mercedes έχει χτίσει μία πραγματική αυτοκρατορία που οι υπόλοιπες ομάδες δύσκολα αμφισβητούν.
Τα προβλήματα υγείας και το τέλος
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Λάουντα ταλαιπωρήθηκε από πολλά προβλήματα υγείας. Το 2018 υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση πνεύμονα.
Το τέλος του σπουδαίου Αυστριακού πιλότου γράφτηκε στις 20 Μαΐου του 2019. Άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 70 ετών στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Ζυρίχης.
Όπως ανέφερε η ανακοίνωση της οικογένειας «Ο Νίκι Λάουντα πέθανε ήρεμα στον ύπνο του, περιστοιχισμένος από τα αγαπημένα του πρόσωπα».
Ο επίλογος γράφτηκε στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου στην Βιέννη. Στην κηδεία του παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων οι δύο πιλότοι της Mercedes Λιούις Χάμιλτον, Βάλτερι Μπότας και οι Νίκο Ρόσμπεργκ, Ντέιβιντ Κούλθαρντ, Αλέν Προστ, Νέλσον Πικέ, Γκέρχαρντ Μπέργκερ, Ζαν Αλεζί και ο Τζάκι Στιούαρτ.
Παρόντες ήταν και ο πρόεδρος της Αυστρίας Αλεξάντερ Βαν Ντερ Μπέλεν και ο ηθοποιός και πολιτικός, Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ.