Του Γιώργου Καρανίκα*
Για ακόμη μία φορά η πραγματικότητα ξεπερνά και τις πιο δυσοίωνες προβλέψεις. Το καθολικό lockdown μετετράπη, μέσα σε λίγες μέρες, από την «έσχατη λύση» στη «μόνη λύση» για να μην ξεφύγει ο αριθμός των κρουσμάτων της πανδημίας σε νέα, δυσθεώρητα ύψη.
Ωστόσο, αυτή η δεύτερη φάση του πολέμου ενάντια στον COVID – 19 είναι και η πλέον επικίνδυνη, εκτός από τη δημόσια υγεία, για τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή, έννοιες που ιδιαίτερα στην Ελλάδα είναι μεταξύ τους άρρηκτα συνδεδεμένες με μακροχρόνιους ιστορικούς και οικονομικούς δεσμούς.
Οι αριθμοί σε αυτή την περίπτωση λένε την αλήθεια: Οι πολύ μικρές – “Micro” επιχειρήσεις στην Ελλάδα αποτελούν το 97,4% του συνόλου των επιχειρήσεων έναντι 93,0% στην Ε.Ε.-28, ενώ παρέχουν εργασία στο 62,0% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα έναντι 29,7% στην Ε.Ε.-28.
H ΕΣΕΕ εκπροσωπεί σήμερα περίπου 235 χιλιάδες εμπορικές επιχειρήσεις (χονδρικό – λιανικό εμπόριο και εμπορία αυτοκινήτων) οι οποίες απασχολούν 705 χιλ. εργαζόμενους και συνεισφέρουν στην παραγωγική διαδικασία με κύκλο εργασιών που ξεπερνά τα 110 δισ. ευρώ.
Με το νέο lockdown εκτιμάται πως θα τεθούν σε αναστολή 85 χιλ. επιχειρήσεις (56,3% των επιχειρήσεων), που παράγουν τζίρο 14,7 δισ. ευρώ (34,3% του τζίρου στο λιανικό εμπόριο) και απασχολούν συνολικά 195 χιλ. εργαζομένους (47,1%).
Οι εμπορικές επιχειρήσεις έχουν προμηθευτεί μεγάλο όγκο προϊόντων ενόψει των ενδιάμεσων εκπτώσεων και της προωθητικής πρωτοβουλίας “Black Friday” με αποτέλεσμα να παραμένει τώρα αδιάθετο μεγάλο μέρος των εμπορευμάτων.
Ακόμα και στο καλό σενάριο, ότι το lockdown δεν θα παραταθεί μετά την 1η Δεκεμβρίου, οι συσσωρευμένες υποχρεώσεις και τα τρέχοντα έξοδα θα προκαλέσουν ασφυκτικές καταστάσεις για τον εμπορικό κόσμο, καθώς θα έχουν παρέλθει τρεις εβδομάδες με μηδενικό τζίρο και εξαιρετικά αρνητική ψυχολογία στο σύνολο της κοινωνίας.
Σίγουρα τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης θα λειτουργήσουν και αυτή τη φορά ανασταλτικά σε ένα βαθμό ως προς τις επιπτώσεις της πανδημίας. Η εμπειρία, όμως, του 1ου lockdown δείχνει τόσο τις υστερήσεις όσο και τις δυνατότητες διορθωτικών παρεμβάσεων που υπάρχουν για την κυβέρνηση ακόμη και σήμερα.
Είναι γενικά παραδεκτό, πλέον, πως η εξαίρεση του εμπορίου από την ελάφρυνση του ενοικίου από το καλοκαίρι και μετά υπήρξε αναντίστοιχη με τα σοβαρά πλήγματα που δεχόταν και εξακολουθεί να δέχεται ο κλάδος.
Ζήτημα ισότιμης αντιμετώπισης και υγιούς ανταγωνισμού εν καιρώ πανδημίας θέτει και η δυνατότητα των σουπερμάρκετ να πωλούν κατά τη διάρκεια και του 2ου lockdown, πέρα από τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, παπούτσια, ρούχα, είδη σπιτιού και ηλεκτρικές συσκευές, όταν τα εξειδικευμένα καταστήματα παραμένουν κλειστά με κρατική εντολή.
Επιπλέον, θέμα εξαιρετικά κρίσιμο για την ορθή και δίκαιη κατανομή των κρατικών επιδοτήσεων και επιχορηγήσεων προς τις ΜμΕ αποτελεί η διάκριση της έννοιας της επιχείρησης, από αυτή του αυτοαπασχολούμενου εμπόρου.
Η επιχειρηματική μονάδα αντιμετωπίζει μια σειρά λειτουργικών εξόδων ανεξάρτητων από τους ιδιοκτήτες της, γι’ αυτό και πρέπει να είναι απολύτως διακριτή η στήριξη που παρέχεται σε αυτήν, προκειμένου να παραμείνει ανοικτή και βιώσιμη.
Σύμφωνα με έρευνα του ΙΝ.ΕΜ.Υ- ΕΣΕΕ, οι εμπορικές επιχειρήσεις - μέλη της καταβάλλουν μέσο ενοίκιο 720 ευρώ το μήνα, ενώ για πάγια έξοδα σε ΔΕΚΟ, λογιστικές υπηρεσίες, καθαριότητα, ασφάλεια κλπ πληρώνουν μεσοσταθμικά περισσότερα από 400 ευρώ/ μήνα.
Αν σε αυτά προστεθούν οι υποχρεώσεις που απορρέουν από την αγορά των εμπορευμάτων (που το 2019 ξεπερνούσαν τις 31.000 ευρώ το εξάμηνο) γίνονται φανερές οι άμεσες ανάγκες για ενισχυμένη ρευστότητα προς τους εμπόρους- επιχειρηματίες, οι αντοχές των περισσότερων εκ των οποίων είναι ήδη οριακές μετά το 1ο lockdown.
Πλησιάζοντας στα φετινά Χριστούγεννα, νοικοκυριά, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και εργαζόμενοι, η χώρα μας και ολόκληρος ο πλανήτης, ανεβαίνουν έναν πραγματικό Γολγοθά που κρύβει παγίδες, καθυστερήσεις και απογοητεύσεις.
Η έγκαιρη και δίκαιη στήριξη των πραγματικά πληττόμενων κοινωνικών και επιχειρηματικών ομάδων θα αποτρέψει τη διάρρηξη του κοινωνικού ιστού και τη βίαιη αναδιάρθωση της αγοράς, συντομεύοντας τη διαδρομή προς μία, σχετική, κανονικότητα.
* Ο Γιώργος Καρανίκας είναι πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας