Όταν η δημόσια υγεία και η ανθρώπινη ζωή διακυβεύονται σε μια μάχη εναντίον μιας πανδημίας και μάλιστα σε κράτη απροετοίμαστα γι’ αυτό, η ενημέρωση αναδεικνύεται στη μέγιστη δύναμη, καθώς επηρεάζει τη συμπεριφορά όλων των πολιτών σε κρίσιμο βαθμό. Όμως χρειάζεται ενημέρωση, σωστή και αξιόπιστη, βασισμένη σε πραγματικά δεδομένα και επιστημονική εγκυρότητα, γιατί κανείς δεν μπορεί να μιλήσει επιπόλαια σε αυτές τις δύσκολες και ταυτόχρονα κομβικές στιγμές.
Αυτές τις ώρες η επιλογή και η διάδοσή αξιόπιστης πληροφορίας, στο θέμα του κορωνοϊού, επιβάλλεται να γίνεται από τους ειδήμονες –λειτουργώντας κατά τρόπον τινά ως μια όαση ανακούφισης ως προς το τι ουσιαστικά γνωρίζουμε και τι όχι.
Μύθοι και αλήθειες για τον κορωνοϊό
Πολλές φορές, οι παραπλανητικές και ψευδείς πληροφορίες τροφοδοτούν τον πανικό. Επιπλέον, όπως έχει αποδειχθεί από την εμπειρία σε άλλες κρίσεις δημόσιας υγείας, οι φήμες θα πρέπει να αντιμετωπίζονται και να διαψεύδονται άμεσα γιατί μπορούν να δημιουργήσουν ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Γι’ αυτό, παρακάτω παρουσιάζονται μύθοι και ανακρίβειες που κυκλοφορούν ευρέως στα κοινωνικά δίκτυα μαζί με διευκρινίσεις του τι ισχύει και τι όχι σε σχέση με την πανδημία του COVID-19.
Σε μια ματιά – Απαντήσεις στις εξής τοποθετήσεις:
1. Ο νέος κορωνοϊός κατασκευάστηκε σε εργαστήριο και απελευθερώθηκε εσκεμμένα
2. Ο νέος κορωνοϊός προσβάλλει μόνο τους ηλικιωμένους.
3. Ο νέος κορωνοϊός μεταδίδεται από την έγκυο στο έμβρυο.
4. Δεν υπάρχει διαθέσιμη θεραπεία ή εμβόλιο μέχρι στιγμής για τον COVID-19.
5. Δεν μπορώ να προσβληθώ από τον ιό αν απλά κάθομαι δίπλα σε κάποιον που είναι άρρωστος.
6. Οι καπνιστές έχουν μικρότερες πιθανότητες να μολυνθούν από τον κορωνοϊό σε σχέση με τους μη καπνιστές.
7. Μπορούμε να προστατευτούμε από τον COVID-19, καταπίνοντας ή κάνοντας γαργάρα με χλωρίνη, καταναλώνοντας οξικό οξύ ή στεροειδή, ή χρησιμοποιώντας αλατόνερο, αιθέρια έλαια, αιθανόλη και άλλες ουσίες.
8. Έκανα φέτος το εμβόλιο της εποχικής γρίπης, άρα είμαι προστατευμένος/η από το νέο κορωνοϊό.
9. Η χρήση αντιβιοτικών είναι σημαντική για την αντιμετώπιση του νέου κορωνοϊού.
10. Ο νέος κορωνοϊός μεταδίδεται με το νερό βρύσης. Γι’ αυτό και πρέπει όλοι να προμηθευτούμε εμφιαλωμένο νερό.
11. Η κατανάλωση μπαχαρικών (όπως η πιπερόριζα/ginger), αρωματικών βοτάνων ή λαχανικών, όπως το λεμόνι και το σκόρδο, δεν επαρκεί για την καταπολέμηση της λοίμωξης από κορωνοϊό.
12. Ο νέος κορωνοϊός μεταδίδεται μέσω των τροφίμων.
13. Αυξάνουμε την κατανάλωση αλκοόλ ως μέτρο προστασίας κατά του νέου κορωνοϊού.
14. Η κατανάλωση συμπληρωμάτων βιταμίνης C συμβάλλει στην πρόληψη και καταπολέμηση της λοίμωξης από τον νέο κορωνοϊό.
15. Η μετάδοση του ιού αναμένεται να μειωθεί κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
16. Τα ζώα συμβάλλουν στη μετάδοση του ιού, άρα μπορώ να κολλήσω τον νέο κορωνοϊό από το κατοικίδιό μου.
17. Τώρα που έκλεισαν τα σχολεία είναι ευκαιρία τα παιδιά να βγαίνουν έξω για παιχνίδι.
18. Καλό είναι τα παιδιά να μένουν μακριά από τον παππού και τη γιαγιά για το διάστημα αυτό και να αποφεύγονται γενικώς οι επαφές τους με ηλικιωμένα άτομα.
Μύθος ή αλήθεια;
1. Ο νέος κορωνοϊός κατασκευάστηκε σε εργαστήριο και απελευθερώθηκε εσκεμμένα
Μύθος
Από τη μελέτη των γονιδιωμάτων (genetic sequencing) των ιών που έχουν απομονωθεί από τους ασθενείς στην Κίνα και σε όλο τον κόσμο, οι ειδικοί δεν έχουν ενδείξεις ότι ο νέος κορωνοϊός έχει κατασκευαστεί σε εργαστήριο. Οι κορωνοϊοί, όπως και παρόμοιοι ιοί (MERS-CoV και SARS-CoV) είναι ζωονόσοι, δηλαδή μεταδίδονται μεταξύ ζώων και ανθρώπων. Ενίοτε, ένας ιός που προσβάλλει συχνά κάποιο ζώο, όπως τα γουρούνια, τις νυχτερίδες κ.ά., μεταδίδεται και στον άνθρωπο. Αυτή είναι και η πιο πιθανή οδός εμφάνισης του νέου κορωνοϊού που προκαλεί την ασθένεια COVID-19. Μολονότι φαίνεται ότι ο ιός προέρχεται από τις νυχτερίδες, δεν έχει βρεθεί ακόμη το είδος νυχτερίδας που τον μεταφέρει ή άλλο ενδιάμεσο ζώο ξενιστής με το οποίο μπορεί να ήρθε σε επαφή άνθρωπος.
2. Ο νέος κορωνοϊός προσβάλλει μόνο τους ηλικιωμένους.
Μύθος
Ο νέος κορωνοϊός προσβάλλει όλα τα άτομα, ανεξαρτήτως ηλικίας. Ωστόσο, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα (όπως υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακά νοσήματα, χρόνια αναπνευστικά νοσήματα και ανοσοκαταστολή) φαίνεται να είναι πιο επιρρεπή να νοσήσουν πιο σοβαρά από τον ιό. Παρότι τα περισσότερα άτομα εμφανίζουν μόνο ήπια ή/και καθόλου συμπτώματα όταν προσβληθούν, μεταδίδουν τον ιό σε άλλους ανθρώπους που μπορεί να ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητο τα άτομα κάθε ηλικίας να τηρούν τις οδηγίες αυτοπεριορισμού και σωστής υγιεινής (π.χ. καλό πλύσιμο των χεριών).
3. Ο νέος κορωνοϊός μεταδίδεται από την έγκυο στο έμβρυο.
Μύθος, αλλά αναμένoνται περισσότερα στοιχεία…
Η σοβαρότητα της νόσου μεταξύ των εγκύων είναι παρόμοια με των μη εγκύων γυναικών, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής διαθέσιμα δεδομένα. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η μόλυνση με τον νέο κορωνοϊό κατά την εγκυμοσύνη έχει αρνητική επίδραση στο έμβρυο ή στο νεογέννητο. Πιο αναλυτικά, δεν έχει παρατηρηθεί μετάδοση από την έγκυο στο έμβρυο ή στο νεογέννητο (ενδομήτρια ή περιγεννητική μετάδοση). Ωστόσο, συστήνεται η έγκυος να ακολουθεί τον προγεννητικό έλεγχο κανονικά και σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων συμβατών με COVID-19 να επικοινωνεί με τον μαιευτήρα/γυναικολόγο της για περαιτέρω οδηγίες. Ο νέος κορωνοϊός δεν έχει ανιχνευθεί στο μητρικό γάλα. Για τις θηλάζουσες μητέρες (ακόμη και στην περίπτωση που είναι οι ίδιες θετικές στον ιό) συνιστάται η λήψη προφυλάξεων κατά τον θηλασμό (καλό πλύσιμο των χεριών και χρήση μάσκας από τη μητέρα), καθώς ο ιός μπορεί να μεταδοθεί μέσω της στενής επαφής μητέρας και βρέφους (με τα σταγονίδια).
4. Δεν υπάρχει διαθέσιμη θεραπεία ή εμβόλιο μέχρι στιγμής για τον COVID-19.
Αλήθεια
Mέχρι στιγμής δεν υπάρχει συγκεκριμένη αποτελεσματική θεραπεία για τον νέο κορωνοϊό. Ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση, η ανακούφιση των συμπτωμάτων, αλλά και η υποστηρικτική αντιμετώπιση (π.χ. οξυγονοθεραπεία, ενυδάτωση) αποτελούν ιδιαιτέρα χρήσιμα εργαλεία στα χέρια των επαγγελματιών υγείας. Τα άτομα που εμφανίζουν ήπια συμπτώματα θα ανακάμψουν μόνα τους, ενώ όσοι αντιμετωπίζουν σοβαρά συμπτώματα ή/και επιπλοκές θα πρέπει να αναζητήσουν νοσοκομειακή φροντίδα. Κάποια αντιικά και άλλα φάρμακα βρίσκονται ακόμη σε φάση έρευνας και στην τρέχουσα επιδημία χρησιμοποιούνται μόνο για τα σοβαρά περιστατικά σύμφωνα με την κρίση των θεραπόντων ιατρών. Δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για τον νέο κορωνοϊό, όπως και για κανέναν ανθρώπινο κορωνοϊό. Η επιστημονική κοινότητα έχει ήδη ξεκινήσει την προσπάθεια για την ανάπτυξη εμβολίου, ωστόσο, η διαδικασία αυτή απαιτεί χρόνο. Θα χρειαστούν αρκετοί μήνες έως ότου το εμβόλιο ερευνηθεί για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά του, και μπορεί να παραχθεί μαζικά ώστε να χρησιμοποιηθεί ευρέως. Για την ώρα, ο καλύτερος τρόπος πρόληψης της νόσου είναι η αποφυγή της έκθεσης στον ιό.
5. Δεν μπορώ να προσβληθώ από τον ιό αν απλά κάθομαι δίπλα σε κάποιον που είναι άρρωστος.
Μύθος
Συστήνεται να διατηρείται απόσταση 2 τουλάχιστον μέτρων από τα άτομα που έχουν COVID-19 και εμφανίζουν συμπτώματα προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος μόλυνσης από σταγονίδια του αναπνευστικού. Ο ιός εισέρχεται στο σώμα μας μέσα από τα μάτια, τη μύτη ή/και το στόμα. Επομένως, είναι σημαντικό να αποφεύγουμε να αγγίζουμε το πρόσωπό μας, χωρίς να έχουμε πλύνει πρώτα τα χέρια μας πολύ καλά με νερό και σαπούνι για 20 δευτερόλεπτα ή να τα έχουμε καθαρίσει με αλκοολούχο διάλυμα (τζελ ή αντισηπτικά μαντηλάκια).
6. Οι καπνιστές έχουν μικρότερες πιθανότητες να μολυνθούν από τον κορωνοϊό σε σχέση με τους μη καπνιστές.
Μύθος
Το κάπνισμα, τόσο το ενεργητικό όσο και το παθητικό, έχει αρνητική επίδραση στους αμυντικούς μηχανισμούς του ανώτερου αναπνευστικού μας συστήματος. Συνεπώς, το κάπνισμα μας εκθέτει σε μεγαλύτερο κίνδυνο λοιμώξεων. Επιπλέον, σύμφωνα με την υπάρχουσα βιβλιογραφία σχετικά με το νέο κορωνοϊό και λαμβάνοντας υπόψιν ότι το κάπνισμα καταστρέφει τη λειτουργία των πνευμόνων, όσοι καπνίζουν έχουν περισσότερες πιθανότητες να επηρεαστούν πιο σοβαρά από τον ιό σε περίπτωση που προσβληθούν από αυτόν. Ο μηχανισμός καθαρισμού των βρόγχων και πνευμόνων των καπνιστών είναι επηρεασμένος και κάνει τους καπνιστές πιο επιρρεπείς στη μόλυνση. Επιπλέον, δεδομένου ότι το κάπνισμα επηρεάζει γενικότερα το ανοσοποιητικό σύστημα, καθίσταται ακόμα πιο δύσκολη η αντιμετώπιση μιας λοίμωξης μεταξύ των καπνιστών.
Πηγή: Protothema.gr