Xρειάστηκε να γιορτάσουμε την επέτειο των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821 για να συνειδητοποιήσω πόσο κοντά είμαστε σ' εκείνη την εποχή και τι σημαίνει για όλους μας η σύνδεση με τους παπούδες των παπούδων μας.
Σκεφθείτε το: Ο πατέρας του σημερινού 40άρη είναι, μέσες-άκρες, 70 ετών. Ο παπούς του 100, αν ζει βέβαια, ή αν ζούσε. Ο παπούς του παπού του, θα ήταν 200 ετών. Είναι αυτός που γεννήθηκε γύρω στο 1820. Αρα ο παπούς του παπού του σημερινού 50άρη και 60άρη το 1820-21 ήταν 20άρης και 30άρης. Ηταν, δηλαδή, αυτός που μετείχε στην επανάσταση για την απελευθέρωση από τους Τούρκους. Μιλάμε για τέσσερις γενιές. Ο πατέρας μου, ο πατέρας του, ο παπούς του και ο προπάπους του. Τόσο κοντά...
Η Ελλάδα, όπως την ξέρουμε σήμερα, υπήρχε μόνο στα τελευταία 200 χρόνια. Τα οποία, ουσιαστικά, είναι πολύ λιγότερα, γιατί 120 ακριβώς χρόνια μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους ήρθαν να επιβάλουν τη δική τους Κατοχή οι Γερμανοί του μεγαλύτερου ψυχοπαθούς εγκληματία της παγκόσμιας ιστορίας, του Χίτλερ. Και δεν ήταν μόνο τα τέσσερα χρόνια της Κατοχής, που έριξαν πάλι την Ελλάδα στο σκοτάδι, αλλά και αρκετά ακόμη που χρειάστηκαν για να ορθοποδήσει και να οργανωθεί ως κράτος, χωρίς μάλιστα να συνυπολογίζουμε τις αναταράξεις που είχαν μεσολαβήσει από τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922.
Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα, όπως εμείς τη νιώθουμε σήμερα, άρχισε να υφίσταται από τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Μόλις 70 χρόνια έχουν περάσει από τότε. Αλλά και 200 να μετρήσουμε, πάλι είναι ελάχιστα για να έχουμε την απαίτηση να αποτελεί ένα στιβαρό, άριστα οργανωμένο κράτος, ικανό να ανταποκρίνεται πλήρως στις απαιτήσεις των πολιτών της και της σύγχρονης εποχής. Είναι επίσης πολύ λίγα για να έχουμε την απαίτηση να ξέρουμε ποια ακριβώς είναι η δική μας ταυτότητα, η ταυτότητα όλων όσοι αποτελούν σήμερα το ελληνικό έθνος.
Είμαστε οι Ελληνες των Αθηναίων και των Σπαρτιατών, που, μαζί με τους συμμάχους τους, σφάζονταν μεταξύ τους; Είμαστε οι Ελληνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου; Είμαστε οι Ελληνες της Ελληνιστικής ή της Ρωμαικής, ή της Βυζαντινής περιόδου; Προφανώς όχι. Δεν είμαστε, όμως, ούτε οι Ελληνες της Οθωμανικής περιόδου (1453-1821). Ούτε καν της περιόδου μέχρι και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κι ας μην ξεχνάμε ότι με το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και τη λήξη της γερμανικής κατοχής άρχισε ο Εμφύλιος Πόλεμος που διήρκεσε τρία χρόνια (1946-1949) και οδήγησε τη χώρα σε μια ισοπεδωτική κοινωνική και πολιτική πόλωση.
Πράγματι, η σημερινή Ελλάδα αρχίζει να υπάρχει μετά το 1950, όταν, σιγά-σιγά, ορθοποδεί οικονομικά, αλλά και πάλι βρίσκει μια πολιτική σταθερότητα μόνο μετά το 1974, αφήνοντας πίσω της την επταετία της Χούντας (1967-1974) και αποκτώντας, επιτέλους, ένα αληθινά δημοκρατικό πολίτευμα.
Αν το καλοσκεφτούμε, λοιπόν, ναι, η Ελλάδα υπάρχει ως γεωγραφικός κατοικήσιμος χώρος εδώ και 15.000 χρόνια (!), δηλαδή από τη Μεσολιθική εποχή (13.000 π.Χ-7.000 π.Χ.), υπήρχε τη Νεολιθική εποχή (7.00 π.Χ-3.200 π.Χ), υπήρχε φυσικά και μέχρι τη Νεώτερη εποχή, που ορίζεται από το 1821, αλλά αρχίζει να παίρνει τη σημερινή μορφή της, σε όλα τα επίπεδα (και ως χώρα και ως κράτος και ως έθνος) μετά το 1974. Μόνο μετά το 1974 παύει να στενάζει και να αλλοιώνεται από την κυριαρχία ξένων κατακτητών. Μόνο μετά το 1974 παύει να δεινοπαθεί από εμφύλιους σπαραγμούς και εγχώριους δυνάστες. Ούτε καν 50 χρόνια μέχρι σήμερα. Μόλις 47. Δεν μας εμποδίζουν να υπερηφανευόμαστε για την ιστορία της Ελλάδας και τη συγκλονιστική συμβολή της στη διαμόρφωση του παγκόσμιου πολιτισμού, αποδείχτηκαν, όμως, ελάχιστα για να αποκτήσουμε ένα κράτος έτσι όπως το θέλουμε.
Τα πράγματα είναι απλά: Η Ελλάδα, ως χώρα με τη σημερινή υπόστασή της, είναι προϊόν επαναστάσεων κατά εξωτερικών και εσωτερικών εχθρών και όχι πολύχρονων διεργασιών σχηματισμού κράτους, όπως συνέβη σε πολλά δυτικοευρωπαϊκά κράτη. Αποτελεί αφετηριακό συστατικό του ευρωπαϊκού πολιτισμού και κατ’ επέκταση της Δύσης κι αυτό το αναγνωρίζουν όλοι οι λαοί του πλανήτη, η ίδια, όμως, θα χρειαστεί. όπως φαίνεται, και άλλα, αρκετά χρόνια, απαλλαγμένα από πολέμους, εμφύλιες διαμάχες, καταπατήσεις του δημοκρατικού πολιτεύματος και οικονομικές κρίσεις, για να αποκτήσει ένα κράτος αντάξιο της λάμψης του ονόματος της. Με μία σημαντική επισήμανση, ωστόσο, που πρέπει να γίνει συνείδηση όλων των Ελλήνων: Το να καταφεύγεις σε ό,τι συνέβη πριν από 200 ή 70, ή 50 χρόνια για να εξηγήσεις τα σημερινά προβλήματά σου είναι θεμιτό, έχει βάση, αλλά, αν μείνεις εκεί, είναι, ταυτόχρονα, ανεύθυνο και αδιέξοδο. Μια ώριμη, σκεπτόμενη, κοινωνία δεν ανατρέχει στο παρελθόν για να δικαιολογήσει τα προβλήματα. Απλώς τα λύνει. Και, για να τα λύσει, οφείλει να επιλέγει και να στηρίζει μόνο άξιους ηγέτες, όντας και η ίδια αντάξια του οράματος για ένα καλύτερο αύριο...
ΥΓ. Αλήθεια, πώς μπορεί να... ωριμάσει η ελληνική κοινωνία; Αυτό είναι ένα άλλο, τεράστιο, θέμα...