Μετά από 25 χρόνια ποδοσφαιρικής καριέρας, ο Κώστας Κιάσσος αποφάσισε να ασχοληθεί με την προπονητική. Τα τελευταία επτά χρόνια βρίσκεται από την πλευρά του πάγκου. Σεμινάρια, διπλώματα, ταξίδια στην Ευρώπη, δίπλα σε προπονητές, αλλά και αποκόμιση εμπειριών, προκειμένου να αποκτήσει μία… πιο ολοκληρωμένη και... ανοικτή εικόνα για τη θέση του προπονητή. Με αφορμή το πρόσφατο σεμινάριο στη Θεσσαλονίκη για το UEFA PRO (το ανώτατο επίπεδο σε δίπλωμα προπονητικής), το Metrosport.gr συνάντησε τον Κώστα Κιάσσο για μία… προπονητική κουβέντα. Τι σημαίνει για τον ίδιο η προπονητική; Ποια είναι η φιλοσοφία του;
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΥΣ
ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΠΑΣΜΠΑΡΕΛΑ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΠΕΡΓΗ
(VIDEO και ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ)
«Είσαι ο διαχειριστής»
- Κώστα, πώς ήταν το πέρασμα από ποδοσφαιριστής, στην προπονητική;
«Πολλές
φορές σκέφτεσαι και λες ότι ήταν
ένα πέρασμα που έγινε
πολύ γρήγορα. Έχουν
περάσει πολύ
γρήγορα τα χρόνια. Έχω μπει σε αυτή τη
διαδικασία, την προπονητική, τα τελευταία
επτά χρόνια. Όλη η
διαδρομή ως ποδοσφαιριστής με βοήθησε
πολύ όσον αφορά την προσομοίωση και την
προσαρμογή. Είναι θέση, που απέχει
πολύ μακριά από τη θέση του ποδοσφαιριστή.
Η διαδικασία είναι διαφορετική. Είσαι
ο διαχειριστής. Έχεις να κάνεις με θέματα
ηγεσίας. Πρέπει να επιλέξεις τι προπονητής
θέλεις
να είσαι. Να είσαι δημοκρατικός, να είσαι
αυταρχικός. Κάθε προπονητής έχει τη
δική του φιλοσοφία… τον δικό του τρόπο
δουλειάς. Είναι τα χαρακτηριστικά σου
που φέρνεις μαζί σου ως ποδοσφαιριστής».
«Αν δεν σε αγαπούν οι ποδοσφαιριστές...»
- Η φιλοσοφία σου ποια είναι;
«Είμαι αρκετά δημοκρατικός. Για μένα και την καλύτερη προπόνηση να κάνεις, ό,τι κι αν κάνεις μέσα στο γήπεδο, ότι κι αν φέρνεις, αν δεν σε αγαπούν οι ποδοσφαιριστές σου, δεν μπορείς να πετύχεις τίποτα. Για μένα, η φιλοσοφία είναι όσο πιο σοβαρός είσαι στη ζωή σου, αυτό έρχεται και μέσα στο γήπεδο. Όπως είσαι μέσα στο γήπεδο, αυτό έρχεται και στη ζωή σου».
- Τι έχεις κάνει όλα αυτά τα χρόνια για να εμπλουτίσεις τις γνώσεις σου;
«Πρώτο
και κύριο μέλημά μου ήταν να δω σαν
Κώστας, μπαίνοντας στην προπονητική,
τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά
μου. Όταν μπαίνεις στην προπονητική,
θέλεις πολλή δουλειά με σένα, με το εγώ
σου. Δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα,
μπαίνω και προπονώ μία ομάδα... Έπρεπε
να βρω πρώτα τι πρέπει να βελτιώσω. Δεν
θέλω και δεν μου αρέσει να ακούω «κάνω
αυτό καλό». Θέλω συνέχεια οι άνθρωποι,
οι συνεργάτες μου, να μού τονίζουν τα
μειονεκτήματά μου, τι δεν κάνω καλά,
γιατί αυτό θα με κάνει καλύτερο. Δίνω
μεγάλη βάση σε αυτό… Από εκεί και πέρα,
να αποκτήσω τα διπλώματα, ο τίτλος…
Εκτός Ελλάδας, το «τυπικό» να είναι πολύ
σημαντικό. Το UEFA
A, το
UEFA
PRO, το
UEFA
Youth. Έχεις
κάποια απαραίτητα χαρτιά, να έχεις το
performance.
Ο
προπονητής πρέπει να έχει μία πολύπλευρη
γνώση. Ναι, πρέπει να γνωρίζει για
ποδόσφαιρο, για φυσικοθεραπεία, για
άλλα θέματα, όπως οικονομικά και
διαχείριση. Αυτά συνδέονται μεταξύ
τους. Έτσι κι εγώ, έπρεπε, όχι κατ’
ανάγκη, ότι η γνώση μου πρέπει να είναι
πολύπλευρη. Θα πρέπει να κάνω και ένα
ιατρικό σεμινάριο, να δω πώς λειτουργεί
το ανθρώπινο σώμα, να έχω μία γνώση. Όλα
αυτά θεωρώ ότι πρέπει να είναι μία
αλυσίδα...».
«Τα διπλώματα δεν είναι πάνω από τον προπονητή»
- Τι σημαίνει, για να καταλάβει και ο κόσμος, ότι κάποιος είναι κάτοχος UEFA PRO;
«Πάλι θα το διαχωρίσω. Για κάποιους σημαίνει ότι έφτασα εδώ κι είναι όλα καλά, ενώ για κάποιους άλλους σημαίνει ότι αυτό μου δίνει τη δύναμη και τα βήματα να κάνω ακόμη περισσότερα πράγματα. Για μένα σημαίνει ότι... έχεις περιθώρια βελτίωσης, ότι έφτασες σε ένα σημείο και δεν πρέπει φυσικά να σταματήσεις και από εδώ και πέρα είναι τι θα πρέπει να κάνεις, ευχόμενος να δουλέψεις σε υψηλό επίπεδο. Αυτό θέλει ένας προπονητής. Μία καλή θέση, μία καλή δουλειά.
Δεν είναι μόνο, όμως, να το λέμε. Ο τίτλος ή τα διπλώματα δεν είναι πάνω από τον προπονητή. Δεν πρέπει να σε κουβαλάει ο τίτλος. Να λες απλά ότι έχω το δίπλωμα. Είναι πολύ διαφορετικά για μένα αυτά τα δύο… Για μένα, για να έχεις μία δουλειά, πρέπει να αποδείξεις στους άλλους για ποιο λόγο είσαι ο κατάλληλος γι’ αυτή τη δουλειά και πόσο σημαντικός είσαι. Όχι μόνο να την πάρεις μόνο με το… όνομα».
- Ξεκίνησες από τα χαμηλά. Δείχνει κάτι αυτό; Ήταν ένας προθάλαμος για σένα;
«Ήθελα να κάνω όλα τα βήματα. Είχα τη δυνατότητα ακόμη και στα διπλώματα να κάνω μετάβαση, λόγω της διαδικασίας. Ωστόσο, ήθελα να πάω από το κατώτατο στο υψηλότερο, να πάρω όλη τη μεθοδολογία από την Ομοσπονδία. Αυτό σε βοηθάει πολύ. Θα πρέπει επίσης να πω ότι οι καθηγητές μας βοηθούν πολύ. Είναι σημαντική η συνεισφορά τους.
Ήθελα, όντως, να ξεκινήσω από χαμηλά. Δεν θα ήταν όχι για μένα να δουλέψω ψηλότερα, αλλά στρατηγικά επέλεξα να ξεκινήσω από χαμηλά. Από τη μία αφιερώνεις περισσότερα χρόνια, αλλά πιστεύω ότι διαχειριστικά σε βοηθά πολύ. Βλέπεις και ένα… άλλο ποδόσφαιρο. Το δίνω σαν συμβουλή, όσο μπορώ να δώσω, στους νέους προπονητές να μη φοβηθούν να πάνε και να δουλέψουν, να τσαλακωθούν, να έρθουν σε σύγκρουση, να υπάρξει τριβή...».
Τα ταξίδια, οι... εμπειρίες και οι μοντέρνοι σχηματισμοί
- Είναι αλήθεια ότι έχεις ταξιδέψει πολύ. Τι σού έχει μείνει;
«Έχω ταξιδέψει πολύ, ενώ έχω κάνει συνεντεύξεις με ομάδες εκτός Ελλάδας. Η πιο πρόσφατη συνέντευξη είναι μάλιστα σε διαδικασία να δω τι θα γίνει. Ξεκινώντας από κάτω και ανεβαίνεις, μπορείς να δεις και τις διαφορές. Σε βοηθά στη διαχείριση. Τα βήματα, που παίρνεις και πώς πρέπει να λειτουργεί ένας προπονητής. Αυτό σου δίνει την ευκαιρία το να βλέπεις τις διαφορές με τις άλλες χώρες. Πώς είναι εδώ, πώς είναι εκεί…
Είναι αυτό που σε βοηθά να βάζεις πράγματα. Τα σεμινάρια, να πας σε 10 προπονητές, να μπεις στην προπόνηση, να κάνεις τη μεθοδολογία, αυτό σε βοηθά και σε αλλάζει σαν προπονητή. Πώς πρέπει να λειτουργεί ένας ηγέτης, ένας leader… Πήγα στον ΜακΚίνα της Ίπσουιτς, όπως και στον Φαριόλι, που ανέλαβε τον Άγιαξ. Με ενδιαφέρει και έψαχνα να πάω σε νέους προπονητές, αυτούς που έρχονται… Οι νέες τάσεις, η νέα φιλοσοφία, με πιο μοντέρνους σχηματισμούς. Δεν είναι εύκολο. Θέλει κόπο, αλλά μπόρεσα και πήγα σε αρκετούς για να έχω μια πιο... ανοικτή εικόνα».
- Αν γινόταν κάποια πρόταση από μεγάλη ομάδα από αυτές που αγωνίστηκες κιόλας, τι θα έλεγες; Μεταξύ άλλων, έχεις παίξει στον Παναθηναϊκό, στον ΟΦΗ, στον Ηρακλή, στον ΠΑΣ Γιάννενα… Έχει γίνει κάποια κρούση ή συζήτηση ή είναι ακόμα νωρίς;
«Όταν έφυγα από την Κόρινθο, είχε γίνει επιδερμικά μια συζήτηση με ομάδα που έχω παίξει, αλλά δεν προχώρησε. Μέχρι τώρα ούτε με τον ΟΦΗ έχει γίνει κάποια συζήτηση ποτέ, ούτε με τον Ηρακλή. Όπως είπα και πριν, εγώ είμαι ανοικτός, γιατί θεωρώ ότι οι περισσότερες ομάδες, που έχω παίξει είναι ομάδες με πολύ μεγάλη ιστορία και για ‘μένα είναι σημαντικό αυτό. Είμαι πάντα ανοικτός και δεν θα ήμουν αντίθετος σε μία τέτοια προοπτική».
- Στην Κόρινθο πώς ήταν τα πράγματα; Ήταν όπως τα περίμενες;
«Στην Κόρινθο κάναμε καλή δουλειά με τους συνεργάτες μου και θεωρώ ότι δεν μας δόθηκε ο χρόνος, αυτό είναι δεδομένο. Δεν πήραμε τον χρόνο που θέλαμε για να κάνουμε αυτό που σχεδιάζαμε αρχικά. Βγήκε η ομάδα και είχε και πολύ καλή πορεία την πρώτη της χρονιά, αλλά δεν μας δόθηκε ο χρόνος που είχε ζητηθεί».
- Επειδή έκανες λόγο για συνεργάτες και είμαστε πλέον στην εποχή που κάθε προπονητής έχει τους δικούς του ανθρώπους, το δικό του επιτελείο από 3-4 ανθρώπους. Πόσο σημαντικό είναι αυτό; Πώς γίνεται η επιλογή;
«Υπάρχουν δυο οπτικές… Η καλή σχέση, εάν είσαι φίλος, το γνωστικό επίπεδο, το κομμάτι της δουλειάς και αυτά πρέπει να είναι πολύ καλά. Πολλές φορές γίνεσαι πολύ καλός φίλος, αλλά δεν πρέπει να μείνεις στον καλό φίλο, γιατί δεν πρέπει να είσαι τόσο ευχάριστος, πρέπει να είσαι και χρήσιμος. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είσαι πολύ καλός συνεργάτης γι’ αυτό που δεν βλέπει ο προπονητής κι αυτό που δεν βλέπει ο συνεργάτης να το βλέπει ο προπονητής. Αυτό για ‘μένα είναι οι συνεργάτες κι όχι οι βοηθητικοί.
Είναι κάποιες εκφράσεις που δεν υπάρχουν στην προπονητική. Αυτό που λένε, δηλαδή, ότι είναι... προπονητής των τερματοφυλάκων και πολλές φορές δεν δίνουν σημασία στον προπονητή των τερματοφυλάκων. Όμως, των τερματοφυλάκων ο προπονητής είναι από τους πιο σημαντικούς. Ή στον αναλυτή, που για ‘μένα είναι εξίσου σημαντικός. Όλοι πρέπει να είναι τα μάτια του προπονητή, ακόμη κι ο αναλυτής.
Πολλές
φορές είχα δώσει χώρο σε αναλυτή. Στον
Θεοχάρη
Τούσιο, με τον οποίον συνεργαστήκαμε
τα πρώτα 2-2,5 χρόνια και πλέον είναι
αναλυτής στη Μάντσεστερ
Σίτι,
στις
ακαδημίες
της.
Πολλές φορές μου έλεγε κάποια πράγματα
που εγώ δεν τα είχα δει, γιατί έχει καλή
αντίληψη πάνω στο αντικείμενο. Και για
‘μένα αυτό είναι… καλή συνεργασία.
Και
μετά είναι οι απαιτήσεις για τους
συνεργάτες που διαλέγουμε, τι θέλουμε
να έχουν».
«Σημειώσεις, χαρακτήρες, αντιδράσεις...»
- Από προπονητή, ποια ατάκα σού έχει μείνει;
«Έχω πολλές ατάκες και κάποιες που δεν πρέπει να αναφέρω (γελάει)… Από τον Ευγένιο, που μου έχουν μείνει κάποιες, από τον Άγγελο Αναστασιάδη, από τον συγχωρεμένο τον Γιάννη Κυράστα. Είναι άνθρωποι, όπως και ο Ευγένιος, που ήταν αρκετά πιο πρωτοποριακός για την εποχή του, όπως και ο Κυράστας επίσης. Τρομεροί προπονητές. Είναι προπονητές από τους οποίους έχω ακούσει πολλές ατάκες και τις θυμάμαι πάντα».
- Στιγμάτισε κάποιος την ποδοσφαιρική σου ζωή, αλλά και μετέπειτα ως προπονητή;
«Στη
διαχείριση πιο πολύ, όχι τόσο στο
αγωνιστικό και προπονητικό κομμάτι.
Από τους πιο πρόσφατους και νέους
προπονητές, πχ. είχα τον Μιχάλη Γρηγορίου,
τον Νικόδημο Παπαβασιλείου ή τον
προπονητή, που είχα στην Ισπανία, τον
Τιμούρ
Κετσπάγια.
Μπορώ
να αναφέρω αρκετούς προπονητές, από
τους οποίους έχω σημειώσει αρκετά
πράγματα. Γενικά, κρατάω πολλές σημειώσεις,
κρατάω πράγματα, χαρακτήρες, αντιδράσεις,
τα πάντα. […] Ο Ευγένιος (Γκέραρντ) ήταν
αυτός, που μου έχει αφήσει χαρακτηριστικά
σε θέματα διαχείρισης, όπως βέβαια και
ο Γιάννης Κυράστας. Αυτός που με έχει
επηρεάσει και στη ζωή μου πολύ, γιατί
για ‘μένα είναι και το προσωπικό, ήταν
ο Ευγένιος. Με
βοήθησε και στη διαμόρφωση του χαρακτήρα».
«Ο καλός προπονητής δεν έχει ούτε χώρα, ούτε χρώμα ούτε ηλικία»
- Υπάρχουν αξιόλογοι προπονητές;
«Βεβαίως... Μπορώ να αναφερθώ και ήδη έχουν μπει στον χώρο και δουλεύουν. Φαίνεται ότι υπάρχει προοπτική. Μπορώ να αναφέρω και ονόματα, όπως ο Στέλιος Μαλεζάς, που είναι στη Β΄ Εθνική, ο Βαγγέλης Μώρας που πήγε από τη Γ΄ στη Β΄, ο Πάμπλο Γκαρσία, που ήμασταν μαζί στο UEFA A και τώρα έκανε το Pro στην προηγούμενη σχολή. Εμένα, αυτό με χαροποιεί και είναι πολύ σημαντικό να έρχονται άνθρωποι, που έχουν γράψει ιστορία στο ποδόσφαιρο, ο καθένας από τη δική του ξεχωριστή οπτική, έχουν προσφέρει στο ποδόσφαιρο, έχουν ήθος. Με όλα τα παιδιά που γνωρίζω τον τελευταίο καιρό είναι και εξαιρετικοί χαρακτήρες και είναι πολύ σημαντικό για έναν προπονητή.
Έχουν νέες ιδέες, νέες τάσεις, πρέπει, όμως, να έχεις το base, τις βασικές αρχές, τη βάση, γιατί χωρίς αυτή προπονητικά δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι. Δεν μπορούμε χωρίς βασικές αρχές να εκτελούμε πράγματα, τα οποία θα μας «αδειάσουν» σαν προπονητές αγωνιστικά. Και φαίνεται ότι τον τελευταίο έναν χρόνο έχουν μπει κι από το UEFA A και το UEFA Pro προπονητές συνέχεια και έχει προπονητές, αρκεί και οι ομάδες να τους εμπιστεύονται.
Εγώ θα πω ότι δεν πρέπει να πάρεις τον Κώστα Κιάσσο, πρέπει να πάρεις τον προπονητή Κώστα Κιάσσο. Πιστεύεις, δηλαδή, στη γνώση του; Πιστεύεις ότι μπορεί να σε βοηθήσει; Πρέπει να βάζουμε πρώτα την αξία, εάν αυτός ο προπονητής είναι ο κατάλληλος για ‘μας. Εάν μπορεί να μας πάει δυο βήματα παρακάτω».
- Υπάρχει διαφορά στη φιλοσοφία του αθλητή, όσο ανεβαίνουν ποδοσφαιρικό επίπεδο; Είναι πιο δεκτικοί στις οδηγίες των προπονητών; Σας εμπιστεύονται;
«Υπάρχουν μεγάλες διαφορές στους ποδοσφαιριστές της Γ΄ και της Β΄ Εθνικής, υπάρχει κατηγορία ποδοσφαιριστών στη Γ΄ Εθνική, που τα παιδιά έχουν και μια άλλη δουλειά. Εκεί η δουλειά του επαγγελματία προπονητή είναι δύσκολη. Υπάρχουν παιδιά με χαμηλό μέσο όρο ηλικίας που παίζουν Γ΄ Εθνική για να κάνουν το βήμα και να πάνε παραπάνω. Εκεί είναι πιο εύκολο.
Όμως, ακόμη και για τους ποδοσφαιριστές – και αυτό μου έχει συμβεί – που παίζουν στη Γ΄ Εθνική, έχουν ένα καλό εισόδημα και τη δουλειά τους, θεωρώ ότι είναι θέμα διαχείρισης του προπονητή να τους κεντρίσει το ενδιαφέρον και να μπορεί να τους δώσει, αλλά και να πάρουν πράγματα. Ναι, ακόμη και στους ποδοσφαιριστές, που δεν θέλουν να κάνουν το παραπάνω βήμα, θεωρώ ότι ο προπονητής μπορεί να τους έχει μαζί του. Όμως δεν μπορούμε να συγκρίνουμε παιδιά λίγο πιο προχωρημένης ηλικίας της Γ΄ Εθνικής με πιο προηγμένους αθλητές επιπέδου Α΄ και Β΄ Εθνικής, που είναι ποδοσφαιριστές καριέρας. Και πρέπει να διαχωρίσουμε κάτι, όπως συμβαίνει και στο αναπτυξιακό…
Στο αναπτυξιακό, από την προπόνηση εκπαιδεύεις και πας στο παιχνίδι, για να εκτελέσουν οι ποδοσφαιριστές, ενώ στο elite επίπεδο πας από την προπόνηση στο παιχνίδι. Στο πιο χαμηλό επίπεδο εκπαιδεύεις, μπορεί να μπεις και σε στάδια διδασκαλία ή εκπαίδευση ή καθοδήγηση ή προπόνηση, ανάλογα με το επίπεδο και να πας μετά στο παιχνίδι και στο elite επίπεδο ναι μεν μπορεί να κάνεις πολλές φορές εκπαίδευση ή διδασκαλία, αλλά σε πολλές περιπτώσεις, επειδή έχουν πολύ καλό νοητικό επίπεδο, εκεί ο προπονητής φέρνει την ιδέα, την οποία την παίρνουν οι ποδοσφαιριστές και την εκτελούν».
- Κώστα, τι πιστεύεις ότι πρέπει να έχει ένας καλός προπονητής για να φτάσει σε ένα σημαντικό επίπεδο. Τι πρέπει να διαθέτει; Είναι αυτό που έλεγες ότι πρέπει να έχει τη μεταφορά των σκέψεων στους παίκτες για να τους κερδίσει;
«Αυτό είναι το ένα κομμάτι… Το πρώτο είναι η διαχείριση και τι μορφής ηγέτης είσαι, ποια είναι τα χαρακτηριστικά σου. Ένα από αυτά θεωρώ πως είναι το περιβάλλον και πρέπει να δομήσεις ένα περιβάλλον που θα έχουν όλοι την υγεία, τη διάθεση και τη θετικότητα να έρχονται και να εργάζονται κάθε μέρα. Ένα περιβάλλον που να υπάρχει εμπιστοσύνη, που να υπάρχει επίδραση.
Για εμένα το πρώτο είναι το περιβάλλον, να μην υπάρχει, δηλαδή, τοξικότητα. Μην ακούω αυτό που λένε ότι «εντάξει αυτά δεν είναι καλά, αλλά κάναμε καλή προπόνηση»… Σε βάθος χρόνου αυτό το σκεπτικό δεν θα σε προχωρήσει. Για ‘μένα το πιο σημαντικό είναι η δέσμευση με τους παίκτες, με το club, με τους ανθρώπους που είναι γύρω από το club, το περιβάλλον που θα εργάζεσαι. Και μετά είναι αυτό που αναφέραμε πριν, η εκπαίδευση και τι είδους ηγέτης θα ήθελες να είσαι».
Οι συνεντεύξεις στην Αγγλία
- Κώστα, έχεις ζήσει κάποια χρόνια στην Αγγλία… Σκέφτηκες αυτήν την επιλογή, να δουλέψεις εκεί και να αφήσεις την Ελλάδα;
«Ναι, βεβαίως, γιατί και η τελευταία συνέντευξη, που έχω περάσει, είναι στην Αγγλία. Eίναι κάτι που το σκέφτομαι πολύ σοβαρά. Τον τελευταίο καιρό, επειδή και η σύζυγός μου είναι από την Αγγλία, ναι μεν η μόνιμη εγκατάστασή μας είναι στην Ελλάδα, αλλά τους τελευταίους 6-7 μήνες, φεύγοντας κι εγώ από τη Ρόδο, είμαστε αρκετό χρονικό διάστημα εκεί και μένουμε στο Λονδίνο.
Είναι πολύ σοβαρή προοπτική για ‘μένα και θα δούμε στο μέλλον. Δεν λέω “ναι, μόνο εκεί”, δεν μπορείς να πεις κάτι τέτοιο, γιατί εγώ έχω αποφασίσει ότι όταν υπάρχει μια καλή δουλειά, θα πρέπει να πας εκεί και αυτή είναι για ‘μένα η δουλειά. Αλλά με ενδιαφέρει, γιατί οι περισσότερες συνεντεύξεις, που πέρασα, είναι στην Αγγλία».
«Χτίζεις τη δική σου φιλοσοφία»
- Ποιος είναι ο προπονητής από τον οποίο, όλα αυτά τα χρόνια έχεις πάρει πράγματα; Ποιος σε κέρδισε;
«Για να σε κερδίσει ένας προπονητής, πρέπει να είναι καλός σε διάρκεια χρόνου. Όλοι λέμε για τον Γκουαρδιόλα… Ναι, ο Γκουαρδιόλα έχει φοβερή επίδραση σε προπονητές. Εμένα μ’ αρέσει πολύ να βλέπω από προπονητές πράγματα και να τα βάζω στα δικά μου τα κομμάτια. Πολλές φορές μπορεί να δούμε έναν προπονητή και να πούμε “μ’ αρέσει ο Μπιέλσα και θα ακολουθήσω αυτό το μοντέλο”… Εγώ είμαι κάθετα αντίθετος στο να κάνεις copy-paste ενός προπονητή.
Πρέπει να έχεις τη δική σου φιλοσοφία και μεθοδολογία. Δεν είναι υποτιμητικό, αντιθέτως, να βάζεις πράγματα από άλλους προπονητές από τη δική σου μεθοδολογία. Αλλά, πρέπει να έχεις τη δική σου ταυτότητα, να μη κάνεις copy-paste πράγματα άλλων προπονητών και να πρέπει μετά να τα εφαρμόσεις στη δική σου ομάδα. Χτίζεις τη δική σου φιλοσοφία και τον δικό σου τρόπο εκπαίδευσης και εκεί βάζεις άλλα πράγματα.
Σαφώς και ο Γκουαρδιόλα έχει μεγάλη επίδραση πάνω μας, αλλά στην πυραμίδα πάνω εγώ βάζω τον Μαρσέλο Μπιέλσα και τον Γκασπερίνι. Όχι, επειδή πήρε τον τίτλο, απλά είναι στη δική μου σκέψη για το ποδόσφαιρο. Όμως, δεν θα έκανα ποτέ μια δική τους δουλειά copy-paste, γιατί τους έχω παρακολουθήσει κι από κοντά».
- Στην Ελλάδα με ποιον θα ήθελες να δουλέψεις;
«Όσο δύσκολη είναι η ερώτηση, τόσο εύκολη γίνεται εάν θέλεις να την αποφύγεις με ωραίο τρόπο (γέλια). Για ‘μένα θα ήθελα να δουλεύουν ακόμη περισσότεροι, χωρίς να είμαι ρατσιστής, γιατί για ‘μένα δεν υπάρχει Έλληνας και ξένος προπονητής. Ο καλός προπονητής δεν έχει ούτε χώρα, ούτε χρώμα ούτε ηλικία. Έχουμε δει κατά καιρούς πολύ καλούς προπονητές και τώρα βλέπουμε παιδιά, όπως ο Γιώργος Δώνης και ο Τάκης Γκώνιας, που είναι δυο παιδιά, που έχουν φύγει αρκετό καιρό στο εξωτερικό. Το καλό πρέπει να το λέμε. Επίσης ο Μαρίνος Ουζουνίδης… Εμένα μου αρέσουν και τους θαυμάζω. Όμως, πρέπει να πούμε και κάτι άλλο.
Υπάρχει καλή επίδραση και από τη σχολή εδώ. Όταν ένας προπονητής φεύγει εκτός Ελλάδας και θα πρέπει να ακολουθήσει τα πρωτόκολλα της εκάστοτε ομάδας και της χώρας, ο προπονητής βάζει τη δική του ταυτότητα και μεθοδολογία. Και μην ξεχνάμε ότι η μεθοδολογία του Έλληνα προπονητή δεν είναι από άλλη ομοσπονδία, αλλά από την ελληνική. Και από αυτή που έμαθε εδώ. Αλλά γι’ αυτό βλέπουμε ότι Έλληνες προπονητές, όπως ο Γιώργος Δώνης και ο Τάκης Γκώνιας, έχουν κάνει φοβερή εντύπωση με τη δουλειά τους.
Αυτό, λοιπόν, δεν το έκαναν εκεί που πήγαν, αλλά το έχουν πάρει από εδώ. Συν τις παραστάσεις, τις εικόνες και την εμπειρία που καβαλάς και έχεις μαζί σου. Εδώ στην Ελλάδα έχουμε καλούς προπονητές. Και σαφώς μια μέρα θα ήθελα να δουλέψω στη Super League, γιατί πολλές φορές θεωρείς ότι είσαι ότι είσαι κατάλληλος, αλλά όταν μπαίνεις, πρέπει να δίνεται ο χρόνος και εμπιστοσύνη.
Είναι λίγο οξύμωρο και δεν πιστεύω ότι εάν έχεις δουλέψει σε 10 ομάδες πρέπει να πας εκεί. Θεωρώ ότι έχει να κάνει με το άτομο και πόσο έχεις δουλέψει με ‘σένα. Και υπάρχουν παραδείγματα. Στην Ευρώπη είναι ακόμη πιο δύσκολο. [...] Για ‘μένα δεν ισχύει το να πας σε 7 ομάδες Γ΄ Εθνική, 8 ομάδες Β΄ Εθνική και 5 Α΄ Εθνική πρέπει να πας στην Α΄ Εθνική. Εγώ αυτό το ακυρώνω».
- Κώστα, πιστεύεις ότι οι παίκτες κάνουν τον προπονητή ή ο προπονητής τους παίκτες; Ποια είναι η… σύνδεση;
«Ο
προπονητής πρέπει να δώσει… Αυτή η
επίδραση, η εμπιστοσύνη, η ασφάλεια και
το περιβάλλον… Να τον αγαπάνε. Αυτό που
θέλει να κάνει και να περάσει ο προπονητής
να το εμπιστευτούν και να το εκτελούν
οι παίκτες, αυτό είναι θέμα προπονητή
και κατ’ επέκταση οι παίκτες πηγαίνουν
σ’ αυτό το βήμα, γιατί κι αυτό έρχεται
σε βάθος χρόνου. Δεν μπορούν μέσα σε μια
μέρα να σ’
αγαπούν οι παίκτες ξαφνικά. Γι’ αυτό
λέω τι είδους κομμάτι ηγεσίας θέλεις
να επιλέξεις. Πολλές φορές βλέπουμε
προπονητές, που είναι πιο αυταρχικοί,
πολύ ειλικρινείς και φέρνουν αυτό το
σοκ στους παίκτες, αλλά σε βάθος χρόνου
θα δεις ότι ο παίκτης το εκτιμάει και
αγκαλιάζει τον προπονητή. Αυτό είναι
ένας συνδυασμός πραγμάτων, δεν μπορεί
το ένα να πηγαίνει μόνο του, χωρίς το
άλλο. Ή πολλές φορές δεν μπορούν να σ’
αγαπάνε όλοι. Έχουμε δει όμως ότι μπορούν
να σ’ αγαπάνε όλοι και να είναι κοντά
σου, γιατί βλέπουν το καλό σε βάθος
χρόνου».
«Μίνιμουμ έναν χρόνο για τον προπονητή»
- Μιλήσαμε προηγουμένως για εμπιστοσύνη. Το κακό είναι ότι στην Ελλάδα δεν έχουν οι προπονητές τον χρόνο που χρειάζονται, όπως είπες και με την περίπτωση της Κορίνθου και είναι το εύκολο θύμα. Πόσο δύσκολο είναι με όλη αυτήν τη νοοτροπία που υπάρχει, γιατί τα τελευταία χρόνια οι προπονητές αποτελούν το εξιλαστήριο θύμα σε περιπτώσεις που η ομάδα δεν πάει καλά;
«Αυτό είναι ένα σοβαρό θέμα, γιατί η δουλειά του προπονητή δεν είναι ένα επάγγελμα. Κι από ποια άποψη το λέω… Είναι ένας επαγγελματίας, που πηγαίνει σε μια ομάδα. Δεν έχει σύμβαση. Για ‘μένα θα πρέπει τουλάχιστον να μπορούσε και να μπορεί ένας προπονητής στην Ελλάδα να δουλεύει μίνιμουμ έναν χρόνο. Δηλαδή να του δίνεται ο χρόνος και να έχουμε κι εμείς μια ασφάλεια, τη διάθεση, τη δυνατή ψυχολογία, το motivation, τα οποία τα επιθυμεί ο προπονητής.
Γιατί υπάρχουν παιδιά, που ζουν από αυτό και είναι κρίμα προπονητές που έχουν παιδιά και ζουν από αυτό και περιμένουν ένα τηλέφωνο, έχουν γνώσεις και κάνουν ταξίδια, να μένουν χωρίς δουλειά. Χωρίς να ακούγεται κάπως, εγώ θέλω να δουλεύουν όλοι οι προπονητές, να δουλεύουν και οι προπονητές, που έχουν πολλές γνώσεις, γιατί είναι όλοι το ίδιο, όπως συμβαίνει και σε όλες τις δουλειές. Να υπάρχει δικαιοσύνη στο πόσο δουλεύει ένας προπονητής. Γιατί εκεί μπαίνει και η αξιολόγηση, γιατί όταν βλέπουμε το expecting goal (σ.σ. επιθυμητό στόχο) και βλέπουμε ότι ένας προπονητής πήγε την πρώτη χρονιά και ναι μεν η ομάδα ήθελε να πάει για πρωτάθλημα, αλλά πήγε στην τέταρτη ή την τρίτη θέση. Και λέμε δεν πέτυχε τον στόχο…
Γιατί δεν πέτυχε τον στόχο; Βλέπουμε ότι αυτή η ομάδα δημιουργούσε φάσεις, είχε επίδραση, μεθοδολογικά ήταν μέσα σ’ αυτό που θέλαμε… Υπάρχει η εξέλιξη, πηγαίνει σ’ αυτό που θέλαμε, αρά για ποιον λόγο διώχνεις τον προπονητή; Γιατί δεν πήρε η ομάδα το πρωτάθλημα; Μα αφού σου δείχνει ότι πάει σ’ αυτό που θες.
Γιατί όλες οι ομάδες στο
εξωτερικό λειτουργούν κατ’ αυτόν τον
τρόπο και όταν τελειώσει η σεζόν, λέμε
γιατί κράτησαν τον προπονητή; Τον
κράτησαν γιατί πάει τον ομάδα σ’ αυτό
που θέλουν. Στην Ελλάδα, αν δεν πετύχεις
τον στόχο, δεν είσαι εδώ. Δεν είναι έτσι
όμως οι προπονητές. Τον προπονητή πρέπει
να τον βλέπουμε διαφορετικά».
«Ποδόσφαιρο χωρίς ανάπτυξη δεν υπάρχει»
- Κλείνοντας την κουβέντα, τι θα ήθελες να πεις, αφήνοντας τον επίλογο σε ‘σένα.
«Ποδόσφαιρο αντρικό, ποδόσφαιρο elite επιπέδου χωρίς ισχυρό αναπτυξιακό και development δεν μπορεί να υπάρξει. Και είναι κάτι που δεν το έχουμε αναφέρει. Δεν υπάρχει ποδόσφαιρο χωρίς ανάπτυξη και γι’ αυτό πολύ μεγάλη βαρύτητα θα πρέπει να δίνεται στο αναπτυξιακό ποδόσφαιρο και στο πώς ανεβαίνουν οι μικρότεροι. Αν το βγάλουμε αυτό, το από πάνω για ‘μένα δεν θα υπάρξει. Αυτό έχει να κάνει με τη δομή σε όλον τον κόσμο. Υπάρχουν χώρες, που δουλεύουν καλά στο κομμάτι των ακαδημιών.
Κι εμείς έχουμε club και συλλόγους που δουλεύουν καλά αναπτυξιακά κι άλλους που δεν δουλεύουν καλά. Δεν υπάρχει σωστό ή λάθος, δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτό δεν είναι καλό. Αλλά το ότι πρέπει να υπάρχει μια δομή, μια κουλτούρα συγκεκριμένη του συλλόγου είναι άλλο. Εμένα θα μου άρεσε να βλέπω τα club και τους συλλόγους να έχουν μια συγκεκριμένη κουλτούρα και να μπαίνουν όλοι οι προπονητές σ’ αυτό το μοντέλο και να δουλεύουν βάσει αυτού και να πάνε μετά στην πρώτη ομάδα».