Το φιλί είναι για πολλούς τόσο φυσικό όσο και η αναπνοή, αλλά το γιατί οι άνθρωποι το κάνουν εξακολουθεί να αποτελεί ένα ρομαντικό μυστήριο. Ή μήπως όχι πια; Η επιστήμη φαίνεται πως κατάφερε να εξηγήσει γιατί οι άνθρωποι φιλιούνται.
Το φιλί είναι υπέροχο – τόσο υπέροχο που οι περισσότεροι από εμάς μπορούμε να θυμηθούμε το 90% των λεπτομερειών του πρώτου μας φιλιού.
Τα ανθρώπινα όντα ασχολούνται με το φιλί εδώ και χρόνια. Αποτελεί την κορύφωση όλων των μεγάλων ερωτικών ιστοριών του Χόλιγουντ και εξυμνείται από τραγουδιστές και ποιητές.
Στην πραγματικότητα, το φιλί δεν είναι τίποτα περισσότερο από δύο ανθρώπους που ενώνουν τα πρόσωπά τους και ανταλλάσσουν σάλια.
Πώς στο καλό κάτι τόσο αηδιαστικό έγινε τόσο ελκυστικό; Η πράξη του φιλιού εξελίχθηκε ώστε να γίνει επωφελής για τους ανθρώπους: Αν δεν εξυπηρετούσε έναν εξελικτικό σκοπό, απλώς δεν θα το κάναμε.
Τι υπάρχει λοιπόν σε ένα φιλί; Η επιστημονική απάντηση είναι περισσότερα απ’ ό,τι νομίζεις, σύμφωνα με τα όσα γράφει στο British Council η Emer Maguire, νικήτρια της βορειοϊρλανδικής φάσης του διεθνούς διαγωνισμού επιστημονικής επικοινωνίας FameLab.
Φύση έναντι ανατροφής
Μπορεί το φιλί να φαίνεται φυσικό για τους περισσότερους από εμάς, αλλά η επιστημονική κριτική επιτροπή δεν έχει ακόμη καταλήξει στο αν πρόκειται για ενστικτώδη συμπεριφορά ή για κάτι που έχουμε μάθει να κάνουμε.
Περίπου το 90% των πολιτισμών φιλιούνται, γεγονός που αποτελεί ισχυρή υπόθεση ότι η πράξη αυτή αποτελεί βασικό ανθρώπινο ένστικτο.
Ξέρω τι σκέφτεσαι… τι γίνεται με το υπόλοιπο δέκα τοις εκατό; Αν το φιλί ήταν μια φυσική συμπεριφορά, σίγουρα όλοι οι πολιτισμοί θα το έκαναν.
Ενώ αυτή η μικρή μειοψηφία δεν «φιλάει» όπως οι υπόλοιποι (λόγω δεισιδαιμονιών και πολιτισμικών πεποιθήσεων), μπορεί να εξακολουθεί να επιδίδεται σε συμπεριφορές που μοιάζουν με φιλιά, όπως το τρίψιμο των μυτών μεταξύ τους.
Αν το φιλί είναι ένα φυσικό ένστικτο, γιατί τα ζώα δεν φιλιούνται;
Πολλά ζώα όντως επιδίδονται σε συμπεριφορές που μοιάζουν με φιλιά για να δείξουν στοργή. Οι συμπεριφορές αυτές είναι τόσο διαφορετικές, από σκύλους που μυρίζουν και γλείφουν πιθανούς συντρόφους, μέχρι ελέφαντες που βάζουν την προβοσκίδα τους ο ένας στο στόμα του άλλου.
Ωστόσο, ένα ζώο φιλάει ακριβώς όπως εμείς: Ο πίθηκος μπονόμπο. Αυτό δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη, δεδομένου ότι μοιραζόμαστε το 98,7% του DNA μας με αυτόν τον τριχωτό ξάδελφο.
Οι μπονόμπο φιλιούνται για να νιώσουν οικειότητα και για να κοινωνικοποιηθούν. Μερικές φορές μετά από έναν καβγά φιλιούνται και τα βρίσκουν. Εμείς οι άνθρωποι φιλιόμαστε για τους ίδιους ακριβώς λόγους, γεγονός που δείχνει ότι το φιλί μπορεί να είναι βαθιά ριζωμένο στο DNA μας.
Πώς εξελίχθηκε το φιλί
Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι το φιλί προήλθε από την πρακτική του ταΐσματος με φιλιά, όπου οι μητέρες τάιζαν τα μικρά τους στόμα με στόμα. Σκέψου τα πουλιά να ταΐζουν σκουλήκια στους μικρούς τους νεοσσούς. Χαριτωμένο, σωστά;
Τώρα φαντάσου κάποιον να σου δίνει το πρωινό σου με το στόμα του και μάλιστα μασημένο. Αυτό ακούγεται αηδιαστικό στους περισσότερους ανθρώπους, αλλά εμείς οι άνθρωποι το κάναμε συνέχεια!
Από αυτό το πέρασμα της τροφής, το άγγιγμα των χειλιών έγινε συνώνυμο της αγάπης. Λογικό, αφού ο δρόμος για την καρδιά των περισσότερων ανθρώπων περνάει από το στομάχι τους. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό το σύμβολο αγάπης μπορεί να εξελίχθηκε για να μας δώσει τα ρομαντικά φιλιά.
Ποιος είναι ο σκοπός του φιλιού
Φαντάσου ότι ένα φιλί είναι σαν μια συνέντευξη για τον άπιαστο ρόλο του να είσαι ο σημαντικός άνθρωπος κάποιου.
Ο υπεύθυνος της συνέντευξης αναζητά τον υποψήφιο που ταιριάζει καλύτερα στην περιγραφή της θέσης εργασίας. Παρομοίως, όταν φιλιόμαστε, αναζητούμε τον σύντροφο που ταιριάζει καλύτερα με τη γενετική μας σύσταση. «Μισό, τι σχέση έχουν τα γονίδια με το φιλί;» μάλλον αναρωτιέσαι τώρα.
Λοιπόν, στην πραγματικότητα έχουμε μια ομάδα γονιδίων που ονομάζονται γονίδια MHC (μείζον σύμπλεγμα ιστοσυμβατότητας), τα οποία αποτελούν μέρος του ανοσοποιητικού μας συστήματος και μας δίνουν τη φυσική μας μυρωδιά.
Σε ένα διάσημο πείραμα, οι γυναίκες προτίμησαν σε συντριπτικό βαθμό τη μυρωδιά των μπλουζών που φορούσαν άνδρες με διαφορετικά γονίδια MHC από τα δικά τους.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι όταν δύο άνθρωποι με διαφορετικά γονίδια MHC ζευγαρώνουν, το μωρό που θα γεννούσαν θα είχε μια επιλογή συστατικών από το ανοσοποιητικό σύστημα καθενός τους.
Ένα πιο ποικιλόμορφο ανοσοποιητικό σύστημα έχει μεγαλύτερη ικανότητα να καταπολεμά τις ασθένειες. Επομένως, τα αντίθετα πραγματικά έλκονται. Αυτό εξηγεί γιατί προτιμάμε να φιλάμε το ένα άτομο από το άλλο. Είναι στα γονίδιά μας.
Τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας όταν φιλιόμαστε
Ο εγκέφαλος μπαίνει σε υπερδιέγερση κατά τη διάρκεια του τόσο σημαντικού φιλιού. Αφιερώνει δυσανάλογα μεγάλο χώρο στην αίσθηση των χειλιών σε σύγκριση με πολύ μεγαλύτερα μέρη του σώματος.
Κατά τη διάρκεια ενός φιλιού, αυτή η ευαισθησία των χειλιών οδηγεί τον εγκέφαλό μας στη δημιουργία ενός χημικού κοκτέιλ που μπορεί να μας δώσει μια φυσική ευφορία.
Αυτό το κοκτέιλ αποτελείται από τρεις χημικές ουσίες, όλες σχεδιασμένες να μας κάνουν να αισθανόμαστε καλά και να επιθυμούμε περισσότερα: Ντοπαμίνη, ωκυτοκίνη και σεροτονίνη.
Όπως κάθε κοκτέιλ, έτσι και αυτό έχει μια σειρά από παρενέργειες. Ο συνδυασμός αυτών των τριών χημικών ουσιών λειτουργεί ανάβοντας τα «κέντρα ευχαρίστησης» στον εγκέφαλό μας.
Η ντοπαμίνη που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια ενός φιλιού μπορεί να διεγείρει την ίδια περιοχή του εγκεφάλου που ενεργοποιείται από την ηρωίνη και την κοκαΐνη.
Ως αποτέλεσμα, βιώνουμε συναισθήματα ευφορίας και εθιστικής συμπεριφοράς. Η οξυτοκίνη, γνωστή και ως «ορμόνη της αγάπης», προάγει τα συναισθήματα στοργής και προσκόλλησης.
Πρόκειται για την ίδια ορμόνη που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια του τοκετού και του θηλασμού. Τέλος, τα επίπεδα σεροτονίνης που υπάρχουν στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια του φιλιού μοιάζουν πολύ με εκείνα κάποιου που πάσχει από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που η ανάμνηση ενός καλού φιλιού μπορεί να μείνει μαζί μας για χρόνια.
Υπάρχει διαφορά μεταξύ πλατωνικών και μη πλατωνικών φιλιών;
Όποιος έχει δώσει ποτέ στον καλύτερό του φίλο ένα γρήγορο φιλί στο μάγουλο, θα ξέρει ότι η αίσθηση είναι πολύ διαφορετική από την έξαρση των αισθήσεων που βιώνεις όταν φιλιέσαι με τον άνθρωπο που φλερτάρεις.
Τα μη ρομαντικά φιλιά είναι πολύ συνηθισμένα, αλλά είναι πολύ περισσότερο πολιτισμικό φαινόμενο από το ρομαντικό φιλί. Τα παιδιά στέλνουν φιλιά στους γονείς τους, ορισμένοι Ευρωπαίοι δίνουν φιλιά στον αέρα ως χαιρετισμό και φιλάμε φίλους για να τους αποχαιρετήσουμε.
Η εγγύτητα που ενυπάρχει σε αυτά τα φιλιά μπορεί να δημιουργήσει συναισθήματα στοργής ή σεβασμού, αλλά όχι τα συναισθήματα ευφορίας που συνήθως ακολουθούν ένα ρομαντικό φιλί.
Τα πλατωνικά φιλιά είναι συνήθως σύντομα χάδια στο μάγουλο. Αντίθετα, τα ρομαντικά φιλιά περιλαμβάνουν οικεία, μακρά επαφή χειλιών με χείλη. Δεδομένου ότι είναι αυτή η επαφή των χειλιών που ενεργοποιεί το χημικό κοκτέιλ στον εγκέφαλο, ένα πλατωνικό φιλί απλά δεν μπορεί να συγκριθεί.
Όπως πολλές ανθρώπινες συμπεριφορές, το φιλί είναι συναρπαστικό και πολύπλοκο. Έχουμε πολλά ακόμα να μάθουμε για το φιλί, οπότε βγες έξω και κάνε έρευνα στο όνομα της επιστήμης! (Λες και χρειάζεσαι δικαιολογία…)
Πηγή: pride.gr