Οι μάσκες αν μη τι άλλο αποτελούν τη νέα-καθημερινή μας συνήθεια κατά την περίοδο του κορωνοϊού, ειδικότερα από την ημέρα της άρσης του lockdown. Ποία όμως είναι τα ασφαλέστερα υφάσματα για την κατασκευή της;
Λίγες ημέρες πριν την άρση των περιοριστικών μέτρων που επιβλήθηκαν λόγω πανδημίας, οι πολίτες ενημερώθηκαν σχετικά με τη χρήση της μάσκας, προαιρετικά ή υποχρεωτικά ανά περίσταση, προς αποφυγή διασποράς του νέου κορωνοϊού με τα σταγονίδια. Η εξαγγελία των νέων μέτρων περί τη μάσκα γέννησε προβληματισμούς σχετικά με το κόστος που θα έχει η υποχρέωση απέναντι στον νόμο, τη δημόσια και προσωπική μας υγεία και φυσικά για να γλιτώσουμε το πρόστιμο των 150 ευρώ.
Μια λύση φάνηκε να δίνεται από τα πολυάριθμα άρθρα και βίντεο για χειροποίητες προστατευτικές μάσκες, με DIY οδηγούς και συμβουλές για το πώς πρέπει να την φορά κανείς, χωρίς ωστόσο να μοιάζει αρκετά πειστική για τους πλέον επιφυλακτικούς.
Την αρχική αβεβαιότητα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των μασκών αποφάσισε να ανατρέψει ο καθηγητής Μηχανολογίας και Μηχανικής Taher Saif, με σχετική έρευνα που πραγματοποίησε σε συνεργασία με τους μεταπτυχιακούς φοιτητές του, Onur Aydin και Bashar Emon.
Τα δοκιμαστικά τεστ
Ο βασικός τρόπος μετάδοσης του νέου κορωνοϊού πραγματοποιείται μέσα από τα σταγονίδια που απελευθερώνονται κατά το φτέρνισμα και τον βήχα, την ομιλία ή και απλώς την εκπνοή, με τα πιο μικρά σωματίδια να αιωρούνται φτάνοντας έως και οκτώ μέτρα μακρυά. Συνεπώς οι μάσκες πρέπει να σχεδιάζονται συναρτήσει του μεγέθους και ταχύτητας που μεταφέρονται τα σταγονίδια, αλλά και την διαπερατότητα του υφάσματος ώστε να επιτρέπεται η ομαλή λειτουργία της αναπνοής.
Η ερευνητική ομάδα υπολόγισε τη λειτουργία της αναπνοής και τη φραγή σταγονιδίων σε δέκα απλά υφάσματα διαφορετικής σύνθεσης (βαμβάκι, πολυεστέρας, μετάξι), συγκρίνοντας την απόδοσή τους με αυτή μιας ιατρικής μάσκας. Επίσης υπολογίστηκε η διαπερατότητα που έχουν τα πολλαπλά στρώματα υφάσματος. Για την αναπνοή μετρήθηκε απλώς η ταχύτητα ροής του αέρα μέσω του υλικού, ενώ για την παρεμπόδιση των σταγονιδίων η μέτρηση έγινε με τη χρήση ενός εκνεφωτή.
Ποια είναι τα ασφαλή υφάσματα;
Είναι ενδιαφέρον πως δεν είναι μόνο το υλικό αλλά και ο αριθμός των στρώσεων της μάσκας που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητά της. Υφάσματα όπως τα μακό είχαν 40% ή παραπάνω αποδοτικότητα στον αποκλεισμό εισόδου σταγονιδίων με ένα στρώμα ενώ διπλή στρώση αύξησε την παρεμπόδιση σταγονιδίων έως 98%, ποσοστό υψηλότερο δηλαδή της ιατρικής μάσκας, διατηρώντας παράλληλα καλύτερη αναπνοή.
Ένα δεύτερο σημαντικό στοιχείο, είναι πως τα συνηθισμένα υφάσματα είναι υδρόφιλα (απορροφούν νερό), ενώ οι ιατρικές μάσκες είναι υδρόφοβες (απωθούν το νερό). Συνεπώς, τα κοινά υφάσματα εμποδίζουν τα μικρόβια συγκρατώντας τα.
Όπως φαίνεται, υφάσματα που «αναπνέουν» όπως το μακό και τα βαμβακερά, είναι μια καλή επιλογή, χάρη στην επιτυχή παρεμπόδιση μικροβίων εφόσον η στρώση είναι διπλή και, κυρίως, τη λειτουργία της αναπνοής που είναι καλύτερη σε σχέση με τις ιατρικές μάσκες, η οποία πλεονεκτεί ακόμη και αν οι στρώσεις υφάσματος αυξηθούν σε τρεις.
Οι χειροποίητες μάσκες μπορούν να αποτελέσουν ένα αποτελεσματικό εργαλείο για τους πολίτες, μαζί με τα τεστ και την ιχνηλάτηση επαφών, την κοινωνική απόσταση και άλλες παρεμβάσεις για τον μετριασμό της μετάδοσης ασθενειών.