Την απάντηση στο ερώτημα ποιοι πολίτες θα πρέπει να μιλήσουν με τον αλλεργιολόγο προτού τους χορηγηθεί το εμβόλιο των Pfizer / BioNTech δίνει η Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας μέσω ανακοίνωσής της.
Πολλά από τα ερωτήματα των πολιτών γύρω από το εμβόλιο των Pfizer / BioNTech κατά της Covid-19, με το οποίο θα ξεκινήσει και ο εμβολιασμός στην Ελλάδα, αφορούν στις αλλεργικές αντιδράσεις, συμπεριλαμβανομένου πολύ μικρού αριθμού περιστατικών σοβαρών αλλεργικών αντιδράσεων (αναφυλαξία), που παρατηρήθηκαν κατά τη χορήγηση του Comirnaty.
Λόγος για τον οποίο ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA), ο οποίος ενέκρινε το εμβόλιο για χρήση εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 21 Δεκεμβρίου, ανέφερε στο αιτιολογικό της απόφασης του πως το σκεύασμα «θα πρέπει να χορηγείται υπό στενή παρακολούθηση και με την κατάλληλη διαθέσιμη ιατρική αγωγή».
Στη λογική αυτή, άλλωστε, η Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας, σε επιστολή της προς τα μέλη της στις αρχές της εβδομάδας, επισημαίνει πως για τα άτομα «με ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων σε προηγούμενους εμβολιασμούς ή/και σύνδρομο ενεργοποίησης μαστοκυττάρων/ιδιοπαθή αναφυλαξία» απαιτείται «αυξημένη εγρήγορση και επικοινωνία τους με Αλλεργιολόγο πριν τον επικείμενο εμβολιασμό».
Επίσης, με τους ιατρούς της ειδικότητας αυτής καλούνται να επικοινωνήσουν και τα άτομα με ευαισθητοποίηση σε κάποιο από τα συστατικά του εμβολίου των Pfizer και BioNTech.
Εκ των συστατικών αυτών, ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην πολυαιθυλενογλυκόλη (PEG), καθώς είναι γνωστό ότι προκαλεί αναφυλαξία, όπως αναφέρεται, αν και «τα περιστατικά με κλινική αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη που έχουν αναφερθεί στη βιβλιογραφία είναι σπάνια». Όπως σημειώνεται, από το 1977 και μέχρι το 2016 αναφέρθηκαν μόλις 74 περιστατικά σε 37 ασθενείς, παγκοσμίως.
Παράλληλα, η Εταιρεία εμφανίζεται καθησυχαστική σε ότι αφορά «τα άτομα με συνήθεις αλλεργίες σε φάρμακα, τροφές, αεροαλλεργιογόνα (γύρεις, ακάρεα, μύκητες, επιθήλια οικόσιτων), δηλητήρια υμενοπτέρων (μέλισσα, σφήκα)», τα οποία «δεν έχουν αυξημένη πιθανότητα σε σχέση με το γενικό πληθυσμό να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο Pfizer-BioNTech COVID-19», κατά τα διαθέσιμα στοιχεία.
Αναλυτικά στο σημείωμα της ΕΕΑΚΑ με τις οδηγίες για τον εμβολιασμό, αναφέρονται τα εξής:
«Μετά την έγκριση του εμβολίου Pfizer-BioNTech COVID-19 και την έναρξη των εμβολιασμών στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, αναφέρθηκαν μεμονωμένα περιστατικά αλλεργικών αντιδράσεων. Με την επιφύλαξη των λιγοστών διαθέσιμων προς το παρόν δεδομένων, σημειώνουμε τα εξής:
Στις μελέτες που προηγήθηκαν, η πιθανότητα αλλεργικής αντίδρασης δεν διέφερε στατιστικά σημαντικά μεταξύ των συμμετεχόντων που έλαβαν το εμβόλιο, σχετικά με αυτούς που έλαβαν το εικονικό φάρμακο-placebo ( 0,64% έναντι 0.5%).
Οι αλλεργικές αντιδράσεις στα εμβόλια, γενικά, είναι σπάνιες με τη συχνότητα εμφάνισης αναφυλαξίας να εκτιμάται σε 1,31 σε 1 εκατομμύριο δόσεις.
Τα συστατικά τα οποία περιλαμβάνονται στο συγκεκριμένο εμβόλιο είναι τα εξής:
- ALC-0315 = (4-hydroxybutyl) azanediyl)bis (hexane-6,1-diyl)bis(2-hexyldecanoate)
- ALC-0159 = 2-[(polyethylene glycol)-2000]-N,N-ditetradecylacetamide
- 1,2-Distearoyl-sn-glycero-3-phosphocholine
- cholesterol
- potassium chloride
- potassium dihydrogen phosphate
- sodium chloride
- disodium hydrogen phosphate dihydrate
- sucrose
- water for injections
Τα άτομα με ευαισθητοποίηση σε κάποιο από τα ανωτέρω συστατικά θα πρέπει πριν τον εμβολιασμό να επικοινωνήσουν με Αλλεργιολόγο.
Από τα συστατικά αυτά ιδιαίτερης μνείας χρήζει η πολυαιθυλενογλυκόλη (PEG), καθώς είναι γνωστό ότι προκαλεί αναφυλαξία. Τα περιστατικά με κλινική αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη που έχουν αναφερθεί στη βιβλιογραφία είναι σπάνια, αφού παρότι
είναι ένα πολύ συχνά χρησιμοποιούμενο πολυμερές, πιθανότατα οι αντιδράσεις σε αυτή έχουν σχέση με συγκεκριμένο μοριακό βάρος, το φάσμα του οποίου είναι ιδιαιτέρως ευρύ και επίσης με την οδό χορήγησης-έκθεσης-λήψης. Πιο συγκεκριμένα, από το 1977 μέχρι το 2016 αναφέρθηκαν 74 περιστατικά σε 37 ασθενείς παγκοσμίως.
Υπάρχει πιθανότητα ο αριθμός τους να είναι μεγαλύτερος και ένα ποσοστό να διαλάθει της ακριβούς διάγνωσης.
Ως εκ τούτου, και με γνώμονα τη μέχρι τώρα βιβλιογραφία, συνιστούμε αυξημένη εγρήγορση και επικοινωνία με Αλλεργιολόγο στους ασθενείς που, αν και δεν έχουν επιβεβαιωμένη αλλεργία στην πολυαιθυλενογλυκόλη, έχουν ιστορικό που αντιστοιχεί στα εξής:
- Ασθενείς με αντίδραση σε προϊόντα που περιέχουν PEG, όπου η ευαισθητοποίηση στα δραστικά συστατικά έχει αποκλειστεί.
- Ασθενείς με αντίδραση σε σκευάσματα εντέρου που περιέχουν PEG.
- Ασθενείς με επαναλαμβανόμενες αντιδράσεις σε άσχετα μεταξύ τους φάρμακα και προϊόντα (μερικές φορές φέρουν τη διάγνωση "ιδιοπαθής αναφυλαξία").
- Ασθενείς με αντίδραση μόνο σε ορισμένες εμπορικές ονομασίες ή δόσεις των ίδιων φαρμάκων και κατά συνέπεια όχι στη δραστική ουσία (συνεπώς πιθανή αντίδραση σε έκδοχα
συγκεκριμένης εμπορικής έκδοσης φαρμάκου). - Ασθενείς με αντιδράσεις μετά από επεμβατικές διαδικασίες ή περιεγχειρητικούς χειρισμούς.
Κατόπιν των ανωτέρω θεωρούμε ότι τα άτομα με συνήθεις αλλεργίες σε φάρμακα, τροφές, αεροαλλεργιογόνα (γύρεις, ακάρεα, μύκητες, επιθήλια οικόσιτων), δηλητήρια υμενοπτέρων (μέλισσα, σφήκα) δεν έχουν αυξημένη πιθανότητα σε σχέση με το γενικό πληθυσμό να εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο Pfizer-BioNTech COVID-19.
Οι ασθενείς με επιβεβαιωμένη αλλεργία στο λάστιχο-καουτσούκ (latex) θα πρέπει να εμβολιαστούν σε περιβάλλον χωρίς πιθανή έκθεση στο εν λόγω αλλεργιογόνο.
Σχετικά με τα άτομα με ιστορικό αλλεργικών αντιδράσεων σε προηγούμενους εμβολιασμούς ή/και σύνδρομο ενεργοποίησης μαστοκυττάρων/ιδιοπαθή αναφυλαξία, απαιτείται αυξημένη εγρήγορση και επικοινωνία τους με Αλλεργιολόγο πριν τον επικείμενο εμβολιασμό.
Το εμβόλιο Pfizer-BioNTech COVID-19 θα πρέπει να χορηγείται σε περιβάλλον υγειονομικής περίθαλψης όπου μπορεί να αντιμετωπιστεί αναφυλαξία.
Όλα τα άτομα πρέπει να παρακολουθούνται για τουλάχιστον 20-30 λεπτά μετά την ένεση, για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε ανεπιθύμητης ενέργειας.
Όλες οι αναφυλακτικές αντιδράσεις θα πρέπει να αντιμετωπίζονται αμέσως, με την επινεφρίνη ως θεραπεία πρώτης γραμμής.
Η ΕΕΑΚΑ παρακολουθεί στενά τη ροή των δεδομένων και αυτές οι συστάσεις μπορούν να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή, εν αναμονή νέων πληροφοριών από τους αρμόδιους φορείς».
