Νέα σχέδια για να στηρίξει τα νοικοκυριά εκπονεί και πάλι η κυβέρνηση, από τον Ιούνιο και μετά. Στο υπουργείο Οικονομικών δηλώνουν ότι τα περιθώρια του Προϋπολογισμού έχουν πια εξαντληθεί, ανεπίσημα όμως ήδη αναζητούν δημοσιονομικό χώρο (μισό δισ. ευρώ τουλάχιστον) για επιπλέον μέτρα, τόσο για το «καυτό» καλοκαίρι που θα ζήσει η χώρα όσο και για το φθινόπωρο ή όσο διαρκέσει η κρίση ακρίβειας.
Παρά τις προσωρινές παρεμβάσεις μάλιστα που εν καιρώ πολέμου προετοιμάζει, ο στόχος του ήταν και παραμένει για μόνιμες φοροελαφρύνσεις 2,5 δισ. ευρώ από τον Ιούλιο και για όλα τα επόμενα χρόνια. «Το μόνο βέβαιο είναι η αβεβαιότητα», λένε για τη διάρκεια και τη μορφή του πολέμου ή και της ειρήνης όμως ακόμα – αν και όποτε υπάρξει. Αυτό αναγκάζει το οικονομικό επιτελείο να κινείται με ορίζοντα τριμήνου (Μάρτιος – Ιούνιος – Σεπτέμβριος) και να πατά σε κάθε «σκαλοπάτι», αφού πρώτα πατήσει γερά στο προηγούμενο.
Στήριξη άμεσα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα δοθεί με δύο τρόπους:
■ τον Απρίλιο και πριν από το Πάσχα, θα δοθούν ενισχύσεις και επιδοτήσεις άνω του 1 δισ. όπως ανακοινώθηκε, σε ευάλωτους και επιχειρήσεις. Ωστόσο το υπουργείο Οικονομικών κρατάει «εφεδρείες» και για νέες παρεμβάσεις. Και ελάχιστα ίσως εάν υποχωρήσουν οι διεθνείς τιμές καυσίμων στους επόμενους μήνες, θα περισσέψουν πόροι που το οικονομικό επιτελείο έχει φυλάξει στην άκρη για επιδοτήσεις λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος από Ιούλιο και μετά. Και καθώς η οικονομία -παρά την επιβράδυνση- διατηρεί θετικό πρόσημο και παραμένει σε ανάπτυξη, εξακολουθεί να διανοίγεται δημοσιονομικός χώρος για πρόσθετα νέα μέτρα.
■ τον Μάιο και για πρώτη φορά μετά από μια δεκαετία, ο κατώτατος μισθός αυξάνεται και ξεπερνά τα 700 ευρώ, συμπαρασύροντας άμεσα ή έμμεσα προς τα πάνω όλους τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα. Στο οικονομικό επιτελείο ωριμάζει η ιδέα για επιπλέον αύξηση κατά 5% τουλάχιστον ή έως και 7%-10% συνολικά μετά το 2% που ήδη έχει δοθεί από Ιανουάριο. Δηλαδή αύξηση κατά 33 ευρώ (το πλέον πιθανόν) ή και έως 50 ευρώ τον μήνα, για όσους αμείβονται με τον κατώτατο.
Η ώρα της Ευρώπης…
Μάιο και Ιούνιο στο Eurogroup θα δοθεί η κρίσιμη μάχη για τους νέους δημοσιονομικούς στόχους του 2023. Τότε θα ξεκαθαρίσει αν θα πιάσουν τόπο ή όχι και οι προτάσεις Μητσοτάκη για «ευρωπαϊκή λύση», καθώς καμία χώρα από μόνη της δεν μπορεί να απαντήσει συνολικά στο πρόβλημα της ενεργειακής κρίσης και του πολέμου στην Ευρώπη.
Κλειδί των εξελίξεων θα αποδειχθούν οι νέες οικονομικές προβλέψεις που θα παρουσιάσει τότε η Κομισιόν για την ευρωπαϊκή οικονομία. Ετσι θα φανεί αν η Ευρώπη «γονατίζει» εν συνόλω ή αν άλλοι αντέχουν και άλλοι όχι. Η συζήτηση έχει ήδη ξεκινήσει με κοινό μέτωπο των ηγετών του Νότου (Ελλάδας, Ιταλίας, Ισπανίας και Πορτογαλίας).
Πολύ ευκολότερα θα ληφθούν όμως αποφάσεις και μέτρα πανευρωπαϊκά, αν η Γερμανία και οι «φειδωλές» χώρες νιώσουν ότι η πίεση της ενεργειακής κρίσης συνεχίζεται και γι’ αυτές – αντί γενικώς και μόνο στο όνομα της ευρωπαϊκής «αλληλεγγύης». Οπως συνέβη και με την πανδημία, μόνο όταν οι χώρες του Βορρά πιέζονται, διανοίγονται μεγάλες προοπτικές. Μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει σε:
■ Νέο ευρωπαϊκό Ταμείο Ενεργειακής Κρίσης που θα χρηματοδοτεί το κόστος ενέργειας και μέτρα στήριξης σε όλη την Ευρώπη.
■ Κοινοτικά κονδύλια και προγράμματα ΕΣΠΑ ειδικά για επιχειρήσεις και κλάδους που πλήττονται από το αυξημένο κόστος ενέργειας και πρώτων υλών.
■ Ανακατανομή κονδυλίων και δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης για προγράμματα καταπολέμησης της ενεργειακής φτώχειας και εξάρτησης, εξοικονόμησης καυσίμων κ.λπ.
■ Χαλάρωση των δημοσιονομικών στόχων για πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023. Η εξέλιξη αυτή ανοίγει «διάδρομο» για λιγότερη λιτότητα και περισσότερες παροχές και στο μεταβατικό β’ εξάμηνο του 2022.
Μόνιμα μέτρα 2,5 δισ. ευρώ
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος όλων είναι πάντως -όπως λένε στο οικονομικό επιτελείο, το Γραφείο Προϋπολογισμού και ο ΟΟΣΑ- οι έκτακτες ανάγκες τού σήμερα να βάλουν τη χώρα σε ακόμα μεγαλύτερες περιπέτειες και δεινά αύριο: μια πολυετή φάση υψηλού πληθωρισμού, ανατροπή κάθε σχεδιασμού για οικονομική σταθερότητα, παροχές και ανάπτυξη μετά από δεκαετίες, ή ακόμα και μια νέα κρίση δανεισμού και χρέους με -ή χωρίς καν- μνημόνια.
Τον Ιούνιο η κυβέρνηση θέλει να εξασφαλίσει ακόμα δύο μεγάλες παρεμβάσεις, που θα δώσουν βαθιά ανάσα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις:
■ «Μισό» ΦΠΑ (13% αντί 24%) σε τουρισμό, εστίαση και μεταφορές: προτού τελειώσει η άνοιξη (και ο πόλεμος;) η κυβέρνηση πρέπει να εξασφαλίσει ότι δεν θα αυξηθούν ξαφνικά φόροι και τιμές τον Ιούλιο, λόγω επαναφοράς του ΦΠΑ από 13% σε 24% σε μια σειρά από αγαθά και υπηρεσίες. Το πακέτο απαιτεί 230-250 εκατ. ευρώ για 6 μήνες και αφορά:
Τουρισμό: μειωμένος ΦΠΑ 13% στο τιμολόγιο διαµονής.
Μεταφορές: μειωμένος ΦΠΑ σε αστικά και υπεραστικά λεωφορεία, εισιτήρια πλοίων, τρένου, μετρό, τραμ, αεροπλάνων, κ.λπ.
Εστίαση: ΦΠΑ 13% αντί 24% στον καφέ, στα ροφήματα (τσάι, σοκολάτα κ.λπ.) και μη αλκοολούχα ποτά που σερβίρονται από επιχειρήσεις μαζικής εστίασης.
Πολιτισμός: μειωμένος ΦΠΑ στα εισιτήρια θεαμάτων.
■ Μόνιμες φοροελαφρύνσεις επιπλέον 2,3 δισ. από το 2023: το μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση είναι η μονιμοποίηση και διεύρυνση των έως σήμερα φορολογικών και ασφαλιστικών ελαφρύνσεων επιχειρήσεων και νοικοκυριών.
Συγκεκριμένα:
1. Μονιμοποίηση της απαλλαγής της εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα, που έχει επιβληθεί επί 11 συναπτά έτη, με τους φορολογουμένους να έχουν πληρώσει συνολικά περί τα 15 δισ. ευρώ.
2. Επέκταση και κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης σε δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους. Το κόστος υπολογίζεται στο 1,2 δισ. ευρώ.
3. Μονιμοποίηση των μειωμένων κατά 3 μονάδες ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα. Το κόστος ανέρχεται σε 850 εκατ. ευρώ.
4. Μονιμοποίηση των χαμηλότερων συντελεστών ΦΠΑ σε τουρισμό, εστίαση, πολιτισμό και μεταφορές, με κόστος 450-500 εκατ. ευρώ ετησίως.
πηγή: newmoney
