Τι ψάχνεις;

10 λόγοι που θεωρείται... γρουσούζα η Παρασκευή και 13

A generic square placeholder image with rounded corners in a figure.

Παρασκευή και 13 σήμερα, με τους απανταχού προληπτικούς να αντιμετωπίζουν την ημέρα με «τρόμο». Πώς όμως φτάσαμε στο να θεωρείται η συγκεκριμένη ημερομηνία γρουσούζικη;

Ο φόβος της Παρασκευής και 13 ονομάζεται στα αγγλικά paraskavedekatriaphobia (μία λέξη που προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις Παρασκευή, δεκατρείς και φοβία) και αποτελεί ειδική μορφή της τρισκαιδεκαφοβίας (ο φόβος για τον αριθμό δεκατρία, που θεωρείται πρόληψη).

Η πρόληψη αυτή διαδόθηκε στις αγγλόφωνες χώρες τον 19ο αιώνα και πέρασε και στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου, μέσω της ταινίας τρόμου «Παρασκευή και 13» (1980). Για την προέλευσή της υπάρχουν διάφορες θεωρίες.

Πολλοί πιστεύουν πως ήταν Παρασκευή όταν η Εύα έδωσε το μήλο στον Αδάμ. Παρασκευή καταστράφηκε ο Ναός του Σολομώντα. Παρασκευή ενταφιάστηκε ο Ιησούς Χριστός. Παρασκευή έγινε η μεγάλη πλημμύρα της Βίβλου. Παρασκευή και 13 (13 Οκτωβρίου 1307) συντελέστηκε η εξολόθρευση του Τάγματος των Ναϊτών από τον στρατό του βασιλιά Φιλίππου της Γαλλίας.

Στην Αμερική και την Αγγλία, συνήθως κάθε Παρασκευή κρεμούσαν τους θανατοποινίτες με αποτέλεσμα να αποκαλείται συχνά η Παρασκευή και ως Ημέρα του Κρεμασμένου, γεγονός που έκανε πολλούς κλέφτες να θεωρήσουν γρουσούζικες τις Παρασκευές.

Πώς «κόλλησε» το 13

Πώς «κόλλησε» όμως το 13 δίπλα στην Παρασκευή; Ο Ιούδας Ισκαριώτης ήταν ο 13ος καλεσμένος. Το 13 σπάει την αρμονία του 12 (12 Θεοί του Ολύμπου, 12 άθλοι του Ηρακλή, 12 φυλές του Ισραήλ, 12 μαθητές του Χριστού, 12 Ιμάμηδες κλπ). Στα Ταρό το 13 σημαίνει θάνατος. Το 13ο κεφάλαιο της Αποκάλυψης είναι αφιερωμένο στο «θηρίο» και τον «Αντίχριστο».

Ακόμη και σήμερα πολλά κτίρια και ξενοδοχεία δεν αριθμούν τον 13ο όροφο περνώντας από τον 12ο στον 14ο κατευθείαν. Το ίδιο γίνεται και με τη 13η σειρά καθισμάτων στα αεροπλάνα, αλλά και σε πολλούς δρόμους, όπου δεν υπάρχει ο αριθμός 13.

Το 13 είναι ο κατεξοχήν κακότυχος αριθμός, που σπάει την αρμονία του 12 (12 Θεοί του Ολύμπου, 12 άθλοι του Ηρακλή, 12 φυλές του Ισραήλ, 12 μαθητές του Χριστού, 12 Ιμάμηδες κλπ). Με την προσθήκη του αριθμού «ένα» σχηματίζεται η αρχή ενός νέου κύκλου.

Στην Πληροφορική υπάρχει ένας ιός με το όνομα «Παρασκευή και 13» (Friday 13th), που δημιουργήθηκε στο Ισραήλ το 1988. Ενεργοποιείται όταν το ημερολόγιο του υπολογιστή δείξει Παρασκευή και 13, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της λειτουργίας του.

10 facts για την πιο γρουσούζικη ημέρα

Ο παράλογος φόβος για την Παρασκευή και 13 είναι καταχωρημένος στην κλινική βιβλιογραφία ως φοβία, με το εξωφρενικό όνομα παρασκευοδεκατριοφοβία (οι θεωρητικοί των αγχωδών διαταραχών λατρεύουν να δίνουν ονόματα σε φοβίες).
Ο μεγάλος σκηνοθέτης Άλφρεντ Χίτσκοκ, γεννήθηκε μία Παρασκευή και 13.
Μάλιστα, ειδικοί εκτιμούν πως λόγω της κοινωνικής διασποράς του εθίμου, η παραπάνω φοβία επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, κάτι που αποτυπώνεται στα μειωμένα έσοδα των αεροπορικών και άλλων υπηρεσιών εκείνη την ημέρα.
Και για τους παραπάνω πάσχοντες, τα άσχημα νέα είναι πως μπορούν να υπάρχουν μέχρι και τρεις Παρασκευές της 13ης ανά ημερολογιακό έτος, αλλά ποτέ παραπάνω.
Για αυτό φταίει κατά κάποιον τρόπο η Κυριακή, καθώς για να έχει ένας μήνας μία Παρασκευή και 13, ο μήνας πρέπει να ξεκινά τη μέρα της «Αναπαύσεως».
Η τρέλα με τις αριθμητικές συμπτώσεις δεν σταματά εκεί. Κάθε μη δίσεκτο έτος που ξεκινά ημέρα Πέμπτη, ο Φεβρουάριος, ο Μάρτιος και ο Νοέμβριος θα περιέχουν από μία Παρασκευή και 13.
Δεν την φοβούνται και όλοι. Για παράδειγμα, στην Ιταλία, οι πιο προκατειλημμένοι φοβούνται την Παρασκευή και 17, όχι την 13η.
Το κινηματογραφικό franchise που ξεκίνησε με το φιλμ «Παρασκευή και 13» του 1980, είναι μία από τις πιο επικερδείς σειρές του Χόλιγουντ.
Κάποιοι όχι μόνο δεν επηρεάζονται από τη γρουσουζιά της, αλλά την εκμεταλλεύονται για να φέρουν θετικές αλλαγές. Χαρακτηριστικά, η Φινλανδία από το 1995 την έχει ορίσει Εθνική Ημέρα Ατυχημάτων, με στόχο την ευαισθητοποίηση για την οδηγική, σχολική και οικιακή ασφάλεια.
Ίσως να έχει ακόμα μία ευκαιρία να καθιερωθεί ως πραγματικά γρουσούζικη το 2029. Εκείνη τη χρονιά, ο αστεροειδής Άποφις 99942 αναμένεται να περάσει σχετικά πολύ κοντά στη Γη την παρασκευή και 13. Οι εκτιμήσεις των αστρονόμων δεν εγείρουν λόγο ανησυχίας, αλλά μένει να δούμε αν εκείνη η Παρασκευή θα τιμήσει το όνομά της.